Koersk

Reisverhalen - Rusland

Tartaarse schoonheid

Ik heb een kaartje gekocht voor de nachttrein van Moskou naar Koersk. Na een half uur wachten mogen we het platform betreden. Het is nog donker in de wagon en het is even zoeken naar het juiste bed wat nu nog is opgeklapt. Ik zit met een oudere vrouw en twee jonge –zeer sacherijnige- jongens.

Voor mij zit een prachtige – ik denk – Tartaarse vrouw helemaal opgesierd te praten met haar vriendje – ze draagt een vierkante rood met goud afgezet hoedje, een paarse jurk ook met gouden glitters, zwarte schoentjes, ze heeft haar tot ver onder haar kont, heel veel gouden ringen om haar vingers en armbanden en een Aziatisch maar toch ook Turks en Mongools uiterlijk.

Achter mij zit een vrouw met twee hele grote nep borsten en een man met een hele dikke buik. Z’n shirt kan de buik niet omvatten en dus hangt deze er ver onderuit. Het kan niet anders dan een onvergetelijke rit worden maar ik zou blij zijn als we straks ook daadwerkelijk gaan. De kaartjes worden opgehaald en we krijgen een plastic tas – hier zit een schoon laken, onderlaken, beddensloop en klein handdoekje in.

De trein schokt opeens naar voren, het licht gaat aan en ik kom met moeite m’n bed op – wat een kleine ruimte. M’n schoenen heb ik op de derde etage gezet– m’n kleren houd ik net zoals veel andere mensen gewoonweg aan. Ik luister nog wat muziek en een uurtje later gaat het licht uit. Nu nog proberen te slapen tot een uur of zes!

Slag bij Malojaroslavets

De Slag bij Malojaroslavets was een een veldslag in de Veldtocht van Napoleon in Rusland uitgevochten in Centraal-Rusland tussen het Keizerrijk Frankrijk en het Keizerrijk Rusland op 24 oktober 1812. Het in de voorgaande maanden gedecimeerde Franse Grande Armée telde nog 20.000 man, tegenover 12.000 infanterie en 3.000 cavalerie in het Russische leger.

Het doel van de Franse keizer Napoleon was om, nadat hij Moskou had moeten opgeven, zuidwaarts te trekken naar Kaloega, deze stad te veroveren en van daaruit naar Smolensk te gaan om daar te overwinteren. Het Russische opperbevel kreeg lucht van de Franse plannen en zond een leger naar Malojaroslavets om de Fransen tegen te houden. De slag die volgde was uiterst fel en Malojaroslavets ging vijf keer van hand in hand over.

Uiteindelijk wonnen de Fransen de slag, maar hun doel om Kaloega in te nemen was nu uitgesloten. De Russen hielden Malojaroslavets vanuit het zuiden half omsingeld, zodat er voor de Fransen alleen nog de weg aan de westkant, naar Smolensk, overbleef. Het Russische leger verloor 6-7.000 man, het Franse leger 4-5.000.

Een Russisch hostel

Het is half zes als ik wakker gemaakt wordt door de controleur in de trein en m’n kaartje teruggeeft. Hij geeft aan dat ik al m’n spullen terug moet stoppen in de plastic tas. Een half uur later sta ik in een lange rij voor de uitgang van de wagon – blijkbaar gaan de meeste mensen eruit bij deze halte van “Koersk”. Met de tram reis ik door de stad en stap uit in het centrum. Na even vragen weet iemand het hostel wat ik op internet heb gevonden.

Op het laatste gebouw waar het zou kunnen zijn staat inderdaad de naam “hostel” maar ik zie geen deur. Ik vraag iemand en die begeleidt mij een onguur binnenplaatsje op met een fragile ijzeren trappetje. Ik bel aan en er doet een mollige blonde Russische vrouw open. Ik doe m’n schoenen uit, betaal voor de nacht en zij laat mij een bed zien – er ligt een gigantische dikke kerel met tatoeages te snurken en ze maakt duidelijk dat die in ieder geval straks vertrekt.

Ik zet een kop koffie en maak kennis met drie Russen in de oude TV zaal waarvan het meubilair ook nodig aan vervanging toe. Met enige lacherigheid kijk ik naar het bobbelzeil wat daar is aangebracht – geen gezicht. De verf is roze, er staan vier stoelen (een bureaustoel), er hangt een nepstruik en om de 10 minuten dendert het hele gebouw omdat de tram voorbij rijdt. Ik besluit een ommetje te maken.

Het museum wat er niet is

Ik loop weer langs de Centrale Markt op weg naar “Krasnaya” plaza – de weg loopt omhoog en voordat ik het weet ben ik helemaal bezweet. Op een groot plein zie ik een grotesk gebouw en ga ervanuit dat dit het oorlogsmuseum is wat ik straks (als het open gaat) ga bezoeken.

Daar waar het plein is hoor ik uit verschillende boxen galmende Russische muziek komen en ook merk ik op dat mensen in pak rondlopen met een rode roos in hun hand. Natuurlijk valt de grote licht groene koepel van de “Assumption” kathedraal op en de gigantische grote open ruimte – het lijkt wel een boulevard die gebouwd is om parades op te houden.

Lenin staat met z’n hand omhoog op een grote sokkel en er is wederom een groot monument met plaquettes en kransen om de doden te eren die gevallen zijn denk ik in WWII. Het zonnetje schijnt en het is warm, ook al blaast er nog steeds een felle frisse bries. Ik kom uit in de hoofdstraat “Lenina” straat maar een informatiecentrum is er helaas niet. Nadat ik een half uur lang in het verkeerde museum heb rondgelopen blijkt dat het oude oorlogsmuseum in het officierengebouw allang niet meer actueel is.

Een paar honderd meter buiten het centrum schijnt het grote oorlogsmonument te staan – vandaag een uitgelezen mogelijkheid om die maar ‘ns te gaan bekijken want ik heb tijd genoeg dacht ik zo na deze mislukkingen. Ik wandel de hele “Lenina” straat uit waar nog behoorlijk wat winkels open zijn op zondag en waar het druk is. Daar is de vork die naar het treinstation en de ander naar het busstation gaat – ik volg het busstation en kom inderdaad na een meter of 600 het grote monument tegen.

Het is een lange obelisk met een eeuwige vlam en talloze grote kransen. Wederom staan er geen tanks of artilleriestukken opgesteld. Wel heel veel graven en monumenten. Nieuw is het monument wat ze voor de mariniers van de “Kursk” onderzeeër hebben neergezet die niet meer boven kwam na een ongeval.

De “Koersk” onderzeeër:

De “Koersk” maakte deel uit van de Russische Noordelijke Vloot die door gebrek aan financiering gedurende de jaren negentig enorm was ingekrompen. Veel onderzeeërs lagen in havens langs de Barentszzee te roesten. De oefening van augustus 2000 zou de grootste zomeroefening moeten worden sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie tien jaar daarvoor.

Officieel is het ongeluk veroorzaakt door een probleem met een brandstofcomponent voor een dummy-torpedo die als oefening moest worden afgeschoten. Ongeveer 8 uur na de eerste explosie zouden ook de laatste overlevenden stikken door zuurstofgebrek en koolmonoxidevergiftiging. Aanvankelijk duldde Rusland geen buitenlandse hulp en probeerde men zelf de bemanning te redden met redding onderzeeërs.

Eerst werd gezegd dat het wrak niet direct kon worden gevonden. Daarna volgde het excuus dat de ontsnappingsluiken onmogelijk geopend konden worden. Toen duikers pas dagen na het ongeluk afdaalden naar het wrak bleek dit niet juist, maar toen was het hele wrak al vol water gelopen en was de bemanning al overleden. Een consortium van twee Nederlandse bedrijven, Smit Internationale en Mammoet, heeft de Koersk geborgen. Het voorste deel, met de torpedo's, werd afgezaagd en bleef achter op de zeebodem.

Het wrak werd hierna naar de Roslyakovo werf van de Russische marine gesleept. Hierna konden 115 van de 118 doden geborgen worden. Alle bemanningsleden kregen postuum de Orde voor Dapperheid. De commandant van de Koersk kreeg postuum de titel Held van de Russische Federatie.

Voetbal en drank

Op de terugweg naar het hostel doe ik boodschappen en wandel drie kroegen om te vragen of ze vanavond de voetbalwedstrijden van het WK voetbal uitzenden. Geen van allen wat toch opmerkelijk is voor een land dat over vier jaar zelf het evenement mag organiseren.

In het hostel blijk ik helemaal alleen te zijn en al de mensen in m’n slaapzaal zijn zo te zien uitgecheckt. ’s Avonds zit ik nog alleen in de TV kamer (is een groot woord) en om 19:45 zet ik deze aan om de eerste voetbalwedstrijd van de dag te zien. Ik open m’n pak goedkope wijn en weet direct waarom dat zo is – het is niet te zuipen maar wat zal ik lekker slapen.

Het voelt alsof ik in een filmdecor zit uit de jaren 60 met een klein ouderwets TV-tje met zwart-wit beelden met delen van ruis en wazig beeld. In de rust maak ik wat plannen voor morgen – ik wil naar de slagvelden van Koersk in “Prokhorovka”.

koersk - tips & advies

Koersk – Prokhorovka: er gaat een bus richting “Belgorod” vanaf het busstation . Je moet uitstappen op 110 km van Koersk bij een T-kruising– hiervandaan is het nog 28 km. Er staat een oude houten molen en een katusja raketinstallatie; ook is er een bushalte aanwezig die haaks op de weg staat waar je vandaan komt – er blijken zeer weinig bussen langs te rijden – deze kosten 85 Roebel. Ik heb verder gelift.

Koersk – Voronezh: er gaat een trein per dag om 06:30; deze trein komt 11:30 aan in Voronezh en kost 800 Roebel. Je kunt ook met de bus gaan – deze vertrekt om 08:20 en komt om 13:25 aan. Kosten zijn 408 Roebel (+ 15 Roebel voor je tas).

Je kunt met de tram vanuit het centrum met nr. 2 en 4 richting het treinstation gaan; kosten 12 Roebel – duurt ongeveer een 20 minuten. Met tram 2 (andere richting) ga je naar het busstation.

Je stopt bij het eindstation vlakbij het busstation bij een grote bocht – volg de groep mensen z’n 100 a 200 meter.

Naam : Hostel “Kursk”

Adres : Ul. Verknyaya Lugovaya 32

Prijs : 450 Roebel (slaapzaal)

Tel.nr : +7 919 219 0222

Inhoud:

Het ligt op een steenworp van de Centrale Market en Krasnaya Plaza en het is volgens mij het enige goedkope hostel in Kursk. Let op een groot bord wat op de muur hangt met “hostel” – dan moet je een onguur binnenplaatsje op (er is geen hond) en het krakkemikkige ijzeren trappetje oplopen. Aanbellen en dan doet er een gezellige mollige blonde vrouw open – Marina.

Het pand op zich is schoon maar is nodig aan vervanging toe – het meubilair, de aankleding en eigenlijk alles. Er is maar een douche, ik denk dat er vier of vijf slaapzalen zijn dus het is dringen geblazen. De tram dendert voorbij, volgens mij zijn er alleen mannen en de bedden zijn ook niet om naar huis te schrijven maar je krijgt wel schoon beddengoed, lakens en een handdoek.

De douche en wc zijn schoon en op zich goed. Er is een kleine TV kamer en een keukentje - WIFI is er helaas niet. Met tram 2 en 4 kun je het treinstation bereiken.