Operatie Torch (1942)

In juni 1942 opteerden Roosevelt en Churchill voor een invasie in Frans Noord-Afrika. Operatie Flagpost hield een geheime ontmoeting in tussen de Amerikaanse generaal “Clark” en de Franse Vichy generaal “Mast” in, de leider van de pro-Geallieerde Franse soldaten in Frans Noord-Afrika.

Er werd gehoopt (en verwacht) op een minimale weerstand van het Franse Vichy-regime, vooraleer de As-mogendheden Italië en Duitsland met kracht zouden reageren. Operatie Kingpin (staand voor de generaal Giraud) was een bevrijdingsactie om de Franse top generaal naar Gibraltar te halen zodat hij vanaf nu de Vrije Fransen zou leiden.

De plannen van Gymnast werden aangepast en kreeg de codenaam Super-Gymnast en de operatie zelf kreeg de naam Operatie Torch.

Het doel van Operatie Torch was het verkrijgen van de controle in Marokko en Algerije door drie gelijktijdige invasiegolven. De westelijke aanvalsgolf nam Marokko voor zijn rekening met als hoofddoel Casablanca.

De centrale en oostelijke aanvalsgolven namen Algerije voor hun rekening met hoofdoelen Oran en Algiers, later gevolgd door een landing te Bône, de doorgang naar Tunesië. De start van Operatie Torch werd gezet op 8 november 1942.

De landing te Bône werd gepland op 12 november waarbij werd gehoopt dat generaal Erwin Rommel tegen deze datum verslagen zou zijn te El Alamein en op de terugtocht naar Tunesië. Plannen voor een aanval op Tunis werden geschrapt vanwege de aanwezigheid van As-luchtaanvallen vanaf de vliegvelden op Sicilië en Sardinië. Door deze strategie hoopte de geallieerde legerleiding de As-mogendheden in een tang te krijgen en zo Noord-Afrika te bevrijden om vanuit daar de “zachte onderbuik” (volgens Churchill) aan te vallen en zo op te rukken vanuit het zuiden richting Duitsland.  

De hoop en verwachting werd uitgesproken dat de ongeveer 125.000 Franse “Vichy” troepen niet op hun voormalige bondgenoot zou schieten. Wel was er schrik dat de Franse marine niet zo flexibel zou zijn na de Engelse aanval op “Kers El-Kebir” in 1940. Duitse aanvallen vielen alleen te verwachten door de “Luftwaffe”. Het bevel gold – niet vuren als er niet gevuurd wordt.

Eisenhower zou het gezamenlijke Amerikaans-Britse bevel voeren vanuit Gibraltar waarbij de Westelijke aanvalsgroepen o.l.v. Amerikaans generaal Patton uit zo’n 35.000 troepen zouden bestaan verdeeld over 100 schepen. Voorafgaand aan de aanvallen in Noord-Afrika werden Duitse U-boten weggelokt door een ander Geallieerd marine-konvooi. Zo konden de Amerikaanse en Britse boten onopgemerkt de kusten van Marokko en Algerije bereiken.

Casablanca (Fedali):

De landing vlakbij “Casablanca” in Fedali zou de grootste en belangrijkste landing worden met zo’n 19.000 man. De haven in de stad was na de bezetting van Europa de voornaamste Franse haven van de Atlantische Oceaan.

Voorafgaand van de werkelijke Geallieerde landingen werden flyers uit vliegvelden uitgelaten boven de straten van Casablanca, om vooral samen te werken met de Amerikaanse troepen.

Er werden geen voorafgaande bombardementen uitgevoerd in de hoop dat de Fransen dan eerder geneigd zouden zijn mee te werken. Het weer zou spelbreker zijn en vertraging opleveren – om 08:00 landen de eerste Amerikaanse soldaten in Fedali onder hevig Frans vuur.

De ontmaskering van de coupe de avond daarvoor en de niet uitgevoerde beschietingen zouden hun tol eisen van de Amerikaanse soldaten op de kust. Later die dag zouden de Geallieerden de stranden bezetten en hun bruggenhoofd vormen. Twee dagen later, op 10 November, was de belangrijke havenstad Casablanca omsingeld. De stad zou zich een stad voor de finale aanval overgeven aan de Amerikanen.

Safi:

Het belangrijkste doel was ook hier de haven veroveren zodat de middelgrote tanks van de Geallieerden gelost konden worden. Ook hier werden geen inleidende beschietingen op de Franse kust uitgevoerd.

Ook hier speelde het weer parten zodat er een vertraging optrad. Een Franse batterij zou de Geallieerden beschieten. Tot de tijd dat de Amerikaanse generaal Harmon arriveerde zetten Franse sluipschutters de Amerikaanse soldaten op het strand vast.

Franse versterkingen konden worden geblokkeerd door Geallieerde vliegtuigaanvallen. In de middag van de aanval gaven de Franse verdedigers zich over. Op 10 November werden de laatste Franse verzetshaarden opgeruimd terwijl de rest van de troepen richting Casablanca werden gestuurd om daar de omsingeling te “versterken”. Safi werd over het algemeen gezien als de meest succesvolle landing in Marokko.

Frans inmiddels bevrijd generaal “Giraud” zat ondertussen balend en mokkend m.b.t. het feit dat Eisenhower en niet hij het opperbevel had over de landingen aan de kusten van Noord-Afrika en werd steeds wanhopiger.

De Geallieerden waren er intussen achter dat het hem ook ontbrak aan gezag over de nog aanwezige en vechtende Franse troepen terwijl z’n concurrent Darlan dit wel bleek te hebben. De Geallieerde top contacte Darlan en er werd afgesproken dat hij de leider zou worden van alle Franse troepen in Noord Afrika.

Daarvoor zou hij dan wel met directe ingang de overgave en deelname van hen aan Geallieerde zijde. De deal kwam op 10 November tot stand en de Franse verdediging bond direct in. Toen Hitler hoorde van deze deal beval hij direct de bezetting van “Vichy” Frankrijk en het zenden van extra Duitse troepen naar Tunesië.

De Fransen hadden hun wapenstilstand deal met hem te grabbel gegooid door niet te vechten tegen het aanvallende Amerika. Voordat de nazi’s de belangrijke haven van Toulon in Zuid Frankrijk kon bereiken om daar de vloot in te lijven werden alle schepen daar opgeblazen door de Fransen.  

De deal zou toch meer voeten in de aarde hebben dan op eerste moment gedacht. Darlan en de meeste Franse “collaborerende” ambtenaren werkend in Frans Afrika zouden op hun post blijven en er was geen rol toebedeeld aan de Vrije Fransen van Charles de Gaulle. Deze had namelijk de controle gekregen in de andere reeds “bevrijdde” Franse koloniën. Ook het Amerikaanse en Britse publiek protesteerde. Eisenhower stelde dat hij liever de Fransen meehad om te vechten tegen de nazi’s dan tegen ze te vechten.  

Nu de Fransen gingen meevechten aan Geallieerde zijde kwam Marokko en Algerije onder Amerikaans bevel te staan. Het extra front zou zich vormen bij de Algerijnse-Tunesische grens waar de Duitsers verse troepen aanrukten vanuit Tunis. De As-troepen zouden ook aangevallen door de Britten die zich inmiddels door Libië heen vochten ook richting Tunesië.

Na een aantal nederlagen (o.a. de slag bij de Kasserine-pas) werd het Duitse Afrika korps grotendeels vernietigd en vluchtten de overige Duitsers naar Italië. De aanval op Sicilië zou volgen in 1943 (operatie Husky).