Parijs

De Eiffeltoren:

De Eiffeltoren  is een bekendste monument in Parijs en het bezochte monument wereldwijd.  De Eiffeltoren is hét symbool van Parijs en wordt door velen gezien als een van de niet-klassieke wereldwonderen. De Eiffeltoren werd tussen 1887 en 1889 gebouwd ter gelegenheid van de wereldtentoonstelling van 1889 dat de 100ste verjaardag van de Revolutie vierde.

Na zijn bouw was de Eiffeltoren 's werelds hoogste toren met z’n 324 meter en hij is nog steeds de hoogste van Europa als men de televisietorens niet meetelt. De Parijse bevolking was, tijdens de eerste jaren dat de toren er stond, helemaal niet blij met het monument.

Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de Eiffeltoren na twintig jaar weer gesloopt zou worden, maar omdat de toren waardevol bleek voor communicatiedoeleinden mocht hij langer blijven staan. In 1944 ontsnapte de toren aan brandstichting door de Duitse bezetters. De aanslag werd opgeëist door de Wehrmacht. Genoemd naar z’n ontwerper ontvangt de toren zo’n 6 miljoen bezoekers per jaar.

Ook komt de toren veel voor in boeken, films en (TV)series. Met de lift is het mogelijk naar de top van de Eiffeltoren te gaan en van het unieke uitzicht over Parijs te genieten. Ook kun je culinair genieten in de toren; er zijn twee restaurants aanwezig.

Het Louvre

Het meest bezochte museum ter wereld is het Louvre met zo’n 8 miljoen bezoekers per jaar. Het complex bestaat inmiddels uit drie zuilen (en drie verdiepingen) en heeft zo’n 30.000 voorwerpen (10% van het totaal).

Het museum opende in 1793 officieel z’n deuren en werd eerst als kasteel en daarna als paleis gebruikt. Wellicht het beroemdste stuk (in ieder geval het bekendste schilderij) ter wereld is Leonardo da Vinci’s “Mona Lisa”.

Maar er zijn ook stukken van Rembrandt, Van Gogh en o.a. Vermeer alsmede het beroemde beeldhouwwerk Venus de Milo kan hier bewonderd worden. Het museum heeft weer een nieuwe impuls gekregen met het boek en film Da Vinci’s code. Zie ook musea.

Arc de Triomphe en de Champ des Elysees:

In januari 1806 gaf Napoleon de opdracht de Arc de Triomphe te bouwen vanwege z’n overwinning bij Austerlitz. Deze waren ge-end op de triomfbogen uit het grote Romeinse rijk.

In 1840 werd het stoffelijk overschot van Napoleon tijdens een imposante ceremonie onder de Arc doorgereden.  In de binnenkant van de boog zijn namen van 558 belangrijke generaals gegraveerd.

Boven de boog zitten nog dertig schilden met daarop Napoleons belangrijkste overwinningen. Daaronder zitten weer een aantal beeldhouwwerken. Onder de Arc bevindt zich het Graf van de Onbekende Soldaat, dat na WW1 werd aangelegd. Tevens zit daarnaast een eeuwig brandend vuur, om alle in de twee wereldoorlogen gesneuvelde onbekende soldaten te herdenken. De triomfboog is met 50 meter hoog, 45 meter breed en 22 meter diep een van de grootste in z’n soort in de wereld. 

De Champs-Élysées is de meest prestigieuze en breedste laan van Parijs. Mede dankzij zijn bioscopen, cafés en luxueuze winkels is het een van de bekendste en duurste straten ter wereld.

De laan staat bekend als de mooiste ter wereld en maakt deel uit van de “Axe historique”. Oorspronkelijk lagen hier velden en marktpleinen, totdat in de 17de eeuw werd besloten om de tuin van de Tuilerieën uit te breiden met een lange avenue begrensd door bomen.

De Champs-Élysées is, vanwege zijn grootte en ligging vaak het toneel geweest van beroemde en beruchte militaire parades, waaronder de intocht van Duitse troepen op 14 juni 1940 en de aansluitende intocht van de Amerikanen een paar jaar later. Nog steeds zorgt de laan voor grote evenementen en spontane uitbarstingen; elk jaar op “Quatorze Juillet” trekt de grootste militaire parade van Europa langs.

Ook is de Champs-Élysées het traditionele eindpunt van de laatste etappe van de Ronde van Frankrijk. Maar er vinden geregeld grote en spontane bijeenkomsten plaats zoals op oudejaarsavond en de winst van het Franse nationale voetbalelftal op het WK van 1998. Nabij de laan is ook het officiële huis van de Franse president te vinden (“Palais de l’Elysee”).

Notre Dame

De eerste steen van een van de beroemdste kerken ter wereld werd gelegd in het jaar 1163 door paus “Alexander III”. Het werd gebouwd in een vroeg Gotische stijl en het zou eeuwen duren voordat het gereed kwam. Voor de deur ligt de bronzen steen waar punt nul ligt in Frankrijk.

Tijdens de Franse Revolutie werden talloze kunstwerken gestolen en vernield (o.a. een aantal relikwieën van Christus – de zogezegde doornenkroon) terwijl deze vernielingen in de 19de eeuw werden gerestaureerd. In de kerk hebben twee kroningen plaatsgevonden (de bekendste is de kroning van keizer Napoleon) en vele staatsbegrafenissen (o.a. Charles de Gaulle in 1970).

Zo’n 9000 mensen kunnen plaatsnemen in de kathedraal en sinds 1991 staat het op de UNESCO werelderfgoedlijst. Het gebouw diende als achtergrond van het bekende “de klokkenluider van de Notre Dame” met z’n monsterachtige drolerien.

Hotel des Invalides

Gebouwd in 1670 door Lodewijk XIV als soldatenziekenhuis voor zijn gewonden en veteranen.

In het grootste monumentencomplex van de hoofdstad vind je Napoleon’s graftombe, een aantal musea (waaronder het legermuseum) en een kerk (met kapel).

Het is het tweede na belangrijkste bouwwerk wat onder de zonnekoning werd gebouwd en vond direct navolging in heel Europa. Zie ook musea.

Cimetiere Pere Lachaise

De begraafplaats Pere Lachaise is de grootste begraafplaats van Parijs en is met meer dan drie miljoen bezoekers per jaar de meest bezochte begraafplaats ter wereld. Ooit was het een landgoed maar in 1804 werd het ingericht als laatste rustoord.

Nadat er een aantal beroemde stoffelijke overschotten waren herplaatst nam de populariteit snel toe. In mei 1871, tegen het einde van de strijd tegen de Commune van Parijs, was Père-Lachaise het toneel van zware gevechten.

De aanhangers van de Commune werden er belegerd door de troepen van Versailles en vochten er achter de grafstenen tot het bittere einde. De 147 die zich uiteindelijk overgaven werden ter plekke gefusilleerd voor een muur die sindsdien bekend staat als de mur des Fédérés. Tegenwoordig telt “PL” bijna 70 duizend grafzerken en er kan alleen iemand bijkomen als er een bestaand grafconcessie vervalt.

Voorwaarde is daarbij dat men in Parijs gedomicilieerd moet zijn, er zijn overleden, of kunnen worden begraven in een bestaand grafmonument om hier te komen te liggen. Beroemde graven zijn die van schrijver Oscar Wilde, zangeres Edith Piaf, zanger Jim Morisson, (Napoleons) maarschalken Ney en Murat, componist Chopin, acteur Yves Montand en wielrenner Fignon. Naast de grafmonumenten zijn er tientallen gedenktekens.

Ze herdenken diverse groepen slachtoffers van oorlogen, van een aantal concentratiekampen of van rampen, zoals een aantal grote branden en vliegtuigongevallen.

Place de la Concorde

Het eendrachtsplein is er een met historie; ooit ontworpen met de naam van de toenmalige koning Lodewijk XV, tijdens de Franse Revolutie omgedoopt tot Place de la Revolution.

Het beeld van de koning werd vernield en ingeruild voor een guillotine waar honderden mensen de dood vonden (o.a. koning Lodewijk XVI, koningin Marie Antoinette en de revolutionaire leiders Danton en Robespierre).

In 1795, toen de Revolutie tot bedaren was gebracht werd het tot Place de la Concorde omgedoopt. Het werd “gevuld” met een geschenk van de Egyptische onderkoning (een 23 mtr hoge obelisk van koningin Hatsjepoet uit Luxor) en fonteinen. Vanaf hier vertrekken de parades die elk jaar de nationale feestdag (14e juli) richting Champs Elysees aandoen.

Montmatre en de  Sacre Coeur

Oorspronkelijk was Montmartre een dorp op een heuvel buiten Parijs. In de 19e eeuw begonnen schrijvers en kunstenaars zich hier te verzamelen, en vele bekende kunstenaars, onder wie Pissarro, Toulouse-Lautrec, Van Gogh, en Picasso hebben in Montmartre gewoond.

Nu is de wijk een van de bekendste plekken van Parijs en kun je op Place du Tetre speciaal voor toeristen gemaakte schilderijen kopen. Naast de “basiliek” (zie onder) kun je genieten van het prachtige uitzicht over de stad.

De Basilique du Sacré-Cœur bestaat uit verschillende bouwstijlen en is geheel opgetrokken uit travertijn (een witte steensoort). De aanleiding voor de bouw waren de 58.000 doden die vielen in de Frans-Duitse Oorlog van 1870-1871. De eerste steen werd in 1875 gelegd, de bouw duurde tot 1914.

Van binnen is de kerk rijk versierd met schilderijen en beeldhouwwerken. Men kan ook afdalen naar de crypte. In de kerk bevindt zich het mozaïek Christus in majesteit, een van 's werelds grootste afbeeldingen van Jezus. Om bij de kerk te komen, kan men 222 treden klimmen of de Funiculaire de Montmartre (kabelbaan) nemen.

Boven aangekomen heeft men uitzicht over een groot deel van Parijs.

Lodewijk IX had in 1239 de doornenkroon van Jezus uit handen van de keizer van Constantinopel gekocht en verwierf nog enkele andere relikwieën, waaronder een fragment van het heilig Bloed, de heilige Lans en het ware Kruis van Christus. Vanwege deze relikwieën liet hij de kapel bouwen.

Tegenwoordig wordt de kapel omringd door het Palais de Justice. Het gebouw bestaat uit een beneden- en een boven kapel. De benedenkapel werd gebruikt als parochiekerk voor het paleispersoneel, terwijl de boven kapel bedoeld was als privékapel voor de koning en zijn gevolg.

De benedenkapel (Chapelle Basse) maakt de indruk van een crypte met zijn geringe hoogte van 6,6 meter, ondanks de blauwe en gouden kleuren op het plafond.

Na het nemen van een wenteltrap komt men in de boven kapel (Chapelle Haute). Deze kapel heeft zeer grote glas-in-loodramen (samen ca. 670 m²) die de Bijbelse historie illustreren. Het binnenvallende licht zorgt voor een mozaïek van kleuren. Veel van deze ramen dateren uit de 13e eeuw.

De Conciergerie

De conciergerie is een onderdeel van het restant van de oude zalenreeks van St. Pol, een groot paleis. Daarvan resteren alleen fragmenten, de conciergerie, een grote zaal en de Sainte-Chapelle. In 1358 verhuisde de koninklijke familie naar het Louvre. Vanaf 1391 deed de conciergerie dienst als staatsgevangenis voor soms wel 1200 gevangenen.

De cellen waren tijdens de terreur van de Franse Revolutie meestal niet meer dan een tussenstap voor de guillotines die onder andere waren opgesteld op de Place de la Concorde, Place de la Bastille en de Place du Caroussel aux Tuileries.

De bekendste gevangenen die hier gevangen werden gehouden en in het daarnaast gelegen Paleis van Justitie ter dood werden veroordeeld, waren koningin Marie-Antoinette (de vrouw van Lodewijk XVI) en Robespierre. Deze cellen zijn nu kapelletjes ter nagedachtenis met portretten en persoonlijke voorwerpen, en zijn te bezichtigen. Ook in de 19e eeuw bleef de conciergerie gebruikt worden als gevangenis (o.a. voor Napoleon III).

De catacomben

De catacomben van Parijs vormen een beroemde verzameling ondergrondse begraafplaatsen onder de Franse hoofdstad.  Het netwerk van ondergrondse tunnels is gezamenlijk niet minder dan 290 km lang. Oorspronkelijk waren deze tunnels de kalksteengroeven van Montrouge.

Uit deze kalksteengroeven werd gedurende eeuwen het steen gehaald waarmee de gebouwen van Parijs zijn gebouwd.

Vanaf 1786 tot ver in de 19e eeuw is een deel van de kalksteengroeven gebruikt als depot om de beenderen van de overvolle kerkhoven in onder te brengen. Alle rond de twee miljoen botten werden vanaf 1785 overgebracht naar de steengroeven onder de stad. Ook andere Parijse begraafplaatsen werden wegens gezondheidsredenen geruimd. In totaal liggen de botten van ongeveer zes miljoen mensen in de catacomben begraven.

De beenderen liggen verspreid in ondergrondse kamers en galerijen. Deze menselijke resten werden in lege kamers gestort en afgedekt met een netjes gestapelde wand van schedels en botten. Met plaquettes wordt aangegeven van welke begraafplaats de botten afkomstig zijn. Zo goed als alle doden in de catacomben zijn anoniem. Aan het einde van de Franse revolutie worden ook de botten van degenen die ter dood waren veroordeeld door de guillotine naar de catacomben gebracht.

Gedurende WW2 is een deel van het gangenstelsel gebruikt door het verzet. Ook duiken in de loop van de geschiedenis verschillende personen onder in de catacomben om aan vervolging of de dood te ontkomen. Zo verschuilen in 1794 tegenstanders van Robespierre onder in het uitgebreide gangenstelsel.

Het zou het uithangbord van het land worden en was, behalve een prestigeobject van een megalomane en ijdele koning ook een economisch project.

Het kasteel van Versailles zou bekend komen te staan om zijn weelderige hoffeesten en strenge protocol. Het paleis bezat 226 woningen en men schat dat er op het einde van de regeerperiode van Lodewijk XIV dagelijks ongeveer 3.000 tot 10.000 hovelingen in Versailles verbleven.

Tot het domein behoren onder andere: stallen, tuinen, een lustslot, tuinhuis, het Le Hameau de la Reine: het dorpje van de koningin, de noordelijke- en zuidelijke ministervleugel, de oranjerie en de La salle du Jeu de Paume: de kaatsbaan waar in 1789 de befaamde eed werd afgelegd.

Belangrijke gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis hadden hier hun oorsprong; de jonge Mozart zou hier een concert geven maar ook de Vrede van Versailles werd hier ondertekend. In 1789 bereikte de Franse Revolutie het kasteel waardoor Koningin Marie Antoinette via een geheime gang vluchtte naar de kamer van de koning.  En terwijl in 1871 hier door Wilhelm I van Pruisen de proclamatie van het Duitse keizerrijk werd uitgeroepen werd in hier ook op 28 juni 1919 het Verdrag van Versailles in de Spiegelzaal ondertekend.

Belangrijkste bezienswaardigheden zijn; de commode van Lodewijk XIV en de wereldberoemde secretaire van Lodewijk XV. Tenslotte is daar de Koninklijke slaapkamer met het paradebed van de zonnekoning zelf. Hier zou de koning slapen en sterven.

Toen het Romeinse rijk in de 3e eeuw in verval raakte werd het Christelijke Parijs overspoeld door vluchtelingen uit het oosten die voor de Hunnen vluchtten. In het jaar 451 werd Parijs aangevallen door Atilla (de Hun) en vluchtten veel bewoners naar het versterkte “Ile de la Cite”; tevergeefs en de Hunnen dropen af naar Orleans.

In 506 maakte koning Clovis I van Lutetia, de hoofdstad van het Frankische Rijk en er volgden eeuwen later in 845 een aantal aanvallen van de Vikingen.

De rechteroever van de Seine werd drooggelegd en Parijs groeide in de eeuwen die volgden uit tot het belangrijkste centrum van onderwijs en internationale handel (o.a. met de Hanze). Daarnaast gingen Franse koningen zich definitief in de stad vestigen. Vanaf 1420 werd de stad, tijdens de 100 jarige oorlog, bezet door de Engelsen en het lukte zelfs Jeanne d’Arc niet in 1429 haar te bevrijden. In 1572 volgde de “St. Bartholomeus” slachting waarbij 3000 Hugenoten (protestanten) werden gedood door Katholieken.

Versailles als hoofdresidentie

Lodewijk XIV, de zonnekoning, koos in 1677 Versailles als residentie en de stad groeide uit tot 400.000 vanwege grootschalige immigratie van het platteland. De Koning en z’n vrouw gaven zoveel geld uit dat Frankrijk ondanks alle weelde bankroet geraakte. Op 14 Juli 1789 vond de bestorming van de “Bastille” plaats in Parijs die de aanleiding vormde voor de Franse Revolutie, een gebeurtenis die de wereld veranderd. In 1804 kroonde Napoleon Bonaparte zichzelf Frans keizer in de Notre Dame. 

Tijdens de heerschappij van Napoleon III wordt Parijs opnieuw ingedeeld; de kleine arbeiderswijken worden afgebroken en er komen brede boulevards, avenues en grote pleinen voor in de plaats. Reden was om de bevolking tevreden te houden maar ook om ze makkelijker onder controle te houden. Tijdens de Frans – Pruisische oorlog in 1870 en 1871 werd Parijs vijf maanden belegerd door de Duitsers en zwaar beschadigd.

De Fransen gaven zich tenslotte toch over en het Duitse keizerrijk en de onvoorwaardelijke vrede in Versailles werd ondertekend. Delen van Frankrijk werden bij Duitsland ingelijfd. Een van de zwartste dagen van de geschiedenis van Parijs was op 28 mei 1871, toen 20.000 Parijzenaren het leven lieten tijdens een linkse opstand die de “Commune van Parijs” de geschiedenis is ingegaan. Lang zou deze niet duren.

Tijdens de Derde Republiek brak een bloeiperiode aan die bekend is komen te staan als de “Belle Epoque”. Aan deze periode kwam een eind bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. Al werd Parijs niet bezet de stad raakte totaal ontwricht en tussen de beide wereldoorlogen in waren de tegenstellingen tussen de maatschappelijke klassen heel scherp geworden. Tijdens WW2 werd Parijs in Juni 1940 door de Duitsers ingenomen.

WW2 en erna

Pas op 25 Augustus 1944 werd Parijs bevrijd door de Geallieerden nadat grote stakingen waren uitgebroken en felle gevechten tussen Franse verzetsstrijders en de Duitse bezetters.

Na de oorlog pakte Parijs z’n positie als vrije en creatieve stad weer op wat leidde tot de befaamde 1968 studentendemonstraties. Op 31 augustus 1997 overleed Lady Diana Spencer, prinses van Wales, bij een auto-ongeluk in een tunnel bij de Pont de l'Alma in Parijs, samen met haar vriend Dodi Al-Fayed en hun chauffeur Henri Paul. Parijs werd opgeschrikt op 27 oktober 2005 toen er ernstige onlusten in de Parijse buitenwijken uitbraken. Kansarme jongeren, veelal immigranten, richtten massale vernielingen aan en raakten slaags met de oproerpolitie.

De burgemeester en de president beloofden verstrekkende verbeteringen. De rellen hielden meer dan twee weken aan.