Geschiedenis (achtergrond) - Zuid Afrika

PERSOON: "shaka Zoeloe"


inleiding


Shaka werd geboren als zoon van Nandi en koning Senzangakhona, maar het was een buitenechtelijke relatie en hij werd daarom door Dingiswayo, de koning van de Mthethwa en niet door zijn eigen vader opgevoed.

 

Toen zijn vader overleed hielp Dingiswayo hem om zijn halfbroer Siguyana te verslaan en rond 1812 werd hij koning.

 

Zijn eerste actie was wraak op de vijanden uit zijn jeugd waarvan hij er velen liet spietsen. In 1816 begon zijn veroveringstocht met het verslaan van andere Zoeloesclans en sloot een alliantie met de Mthethwa-clan, aangezien ze geen leider hadden.



Verandering van tactiek en techniek


Voordien werd er oorlog gevoerd tussen de verschillende Zoeloevolkeren, maar dan op een traditionele bijna vriendschappelijke manier. Men stond namelijk op een speerworpafstand tegenover elkaar en wierp zo hun speren (de assegaaien) naar elkaar.

 

Met hun schilden weerden ze de speren af en af en toe sneuvelde er een krijger. Shaka Zoeloe vond dit een achterhaalde manier van oorlog voeren en ontwierp de kortere steeksperen met grotere lemmets voor een meer directe aanval, de zogenaamde iklwa met een schacht van 60 cm. en een bredere zwaardvormige speerpunt van 30 cm. lengte.

 

Met deze wapens kon hij steken maar ook slagen geven of afweren, net zoals bij het schermen en bovendien ook werpen. Zijn krijgers moesten blootsvoets strijden en geen sandalen of ander schoeisel meer dragen. Hij wilde zijn leger harden op elk gebied. Zo zou hij eens, als bewijs, een klein vuurtje blootsvoets uitgedoofd hebben. Hij ontwierp de befaamde buffalo-aanval waar het hoofd doorstootte en de hoorns van de zijkant prikten door de verdediging van de vijand.

 

De volgende slag dachten de andere volkeren weer te vechten op de traditionele wijze, maar Shaka viel hen aan in een gevecht van man tot man en doodde alle tegenstanders met zijn sterk verbeterde wapens. Vanaf toen was er een nieuwe, totale manier van oorlogvoering ingeluid, waar het leger van Shaka heer en meester in was.


uitbreiding van het rijk


Het belangrijkste gevecht was op het slagveld van “KwaGqokli” in 1818 waar Shaka een cruciale en alles betekende slag won tegen Zwide over het bezit van de Ndwandwe. Volgens de legende versloeg hij de stam, maar er zijn aanwijzingen, dat Zwide gevlucht was en dat er gedurende het bewind van Shaka regelmatig kleine onlusten met het leger van Zwide waren.

 

Desalniettemin had Shaka een groot deel van Natal en het zuidoosten van Zuid-Afrika in handen. Shaka had de over het algemeen beschouwde kleine Zoeloeclan veranderd in het Zoeloekoninkrijk dat een groot gedeelte van Zuid-Afrika tussen de Phonogolo- en Mzimkhulu-rivieren omvatte. Zijn veroveringen leidden tot een kettingreactie van volksverhuizingen bij de omliggende stammen uitmondend in de zogenaamde Mfecane.

 

In 1824 sloot Shaka een verbond met de Europeanen om gezamenlijk het koninkrijk van Shaka uit te breiden. Later bleek dat de Europeanen door dit verbond een groot deel van het land van de Zoeloes in bezit zouden krijgen.


de dood van shaka


In oktober 1827 overleed Nandi, zijn moeder bekend als de Grote Vrouwtjesolifant, waarna een periode van een jaar van strikte rouw voor Shaka's hele rijk werd afgekondigd. Tijdens deze rouwperiode mocht geen gewas gezaaid worden, geen melk (het hoofdvoedsel van de Zulu's destijds) gedronken en geen vrouw zwanger worden op straffe van de dood.

 

Drie maanden van verschrikkingen volgden, eerst in het woongebied van Shaka en zich uitbreidend in zijn hele koninkrijk. Iedereen die niet genoeg rouwbeklag vertoonde in het koninkrijk werd gedood. In het woongebied van Shaka werden vlak na Nandi's overlijden 7000 doden geteld. Deze periode werd door de Zulu's Shaka's duistere tijdperk genoemd en vormde vermoedelijk de aanleiding tot zijn liquidatie.

 

Dingane en Mhlangana, twee halfbroers van Shaka, hebben twee maal geprobeerd Shaka te liquideren en dit gebeurde waarschijnlijk in september 1828 in zijn laatste residentie bij het huidige Stanger tijdens een burgeroorlog. Of dit door een van zijn halfbroers gebeurde en wat de exacte (dubbel)rol van de Europeanen was blijft onduidelijk.

 

De Zoeloe’s tegenwoordig zijn maar wat trots op hun oude machtige krijger koning Shaka die naam heeft gegeven aan hun stam. Jaarlijks op 24 September word Skaka dag gevierd bij het Skaka gedenkteken in “Kwadukuza”. Duizenden Zoeloes komen hun eer betuigen in traditionele kledij en het dragen van speren, schilden en dans stokken. De huidige koning “Buthelezi” leidt de ceremonie.



film


"Shaka Zulu" - (1986; 7,5) - miniserie

Deze miniserie vertelt het verhaal van het 19e-eeuwse conflict tussen het groeiende Britse Rijk in Afrika en Shaka, de leider van het enorme Zulu-koninkrijk.

 

In 1823 rukken krijgers van het Zulu-rijk onder leiding van de briljante, maar meedogenloze strateeg Shaka op naar Kaapstad.



zie OOK: