Trans Mongolië Express

In een rijtje staan voor de desbetreffende wagon. Er ligt zelfs een kleedje voor elke deur valt mij op als ik bij m’n wagon aankom. Er staan wat Westerlingen maar ook Russen en Aziaten in de rij.

Als eerste kom ik in m’n coupe aan en m’n eerste reactie is; wat is het ongelooflijk klein allemaal? Moet ik hier een paar dagen met wildvreemden leven?

Je kan amper staan tussen de bedden in. Boven de hal is een plek voor je grote tas en deze “klink” ik vast aan een ijzeren reling zodat niemand deze kan pakken. M’n kleine tas leg ik op m’n bed (onder) en haal wat benodigde spullen eruit. Ik loop weer terug naar de hal waar een fleurig gekleurd tapijt ligt – het lijkt de Oriënt Express wel als ik m’n buik in moet houden omdat mensen langs mij heen lopen naar hun eigen coupe. 

Even later maak ik kennis met m’n andere passagiers; een Engels jong stel en een Mongoolse jongen die gebrekkig Engels spreekt.

Het duurt nog uren voordat we eindelijk vertrekken en we hebben de tijd om even bij te praten en uit te checken waar alles is; de wc is aan het einde van de gang en er staat een grote ketel aldaar waar heet water in zit – hier kun je dus koffie, thee en noedels maken als je wilt.

Wagon-dame

Even later maken we kennis met de “vaste” wagon dame die alles schoon houdt en ook ene oogje in het zeil houdt. De trein schokt het station uit en rijdt door de buitenwijken van Moskou. Even later worden onze kaartjes opgehaald en in een mooi boek met schuifjes gestopt. Deze krijg je weer als je uitstapt geeft het vrouwtje aan.

Het is inmiddels donker geworden en al bijna tijd om te gaan slapen. Zo’n twee uur nadat we zijn vertrokken, 180 km van Moskou, stoppen we bij onze eerste halte – “Vladimir” – in de Middeleeuwen een van Russische hoofdsteden. Maar zo te zien is van de oude grandeur weinig over – ik zie grote fabriekspijpen en verlaten industrieterreinen. Toch schijnt de stad een van de mooiste van Europa te zijn geweest en staat de stad op de UNESCO werelderfgoedlijst. 

Hiervandaan is het mogelijk om naar het prachtige “gouden ring” stadje “Soezdal” te gaan wat samen met Vladimir hoofdstad was. Ik leg m’n hoofd weer neer en probeer te slapen terwijl de trein weer in beweging komt en oostwaarts rijdt.

Treinwagon als thuis

Ik merk nu wat voor dagen het gaan worden; het is hangen op de gang, kijkend uit het raam naar het langs schietende landschap of babbelend met andere mensen uit de wagon of trein. Maar je kunt natuurlijk ook muziek luisteren op bed of een boek lezen.

Tussendoor lees ik m’n lijstje door met steden en landen die ik nog ga bezoeken deze trip. ’s Middags luisteren we naar het verhaal van onze Mongoolse coupe-genoot en dit is schokkend en interessant.

De jongen heeft een zeer Mongools uiterlijk met hoge jukbeenderen en een paars-rode gloed op z’n wangen van de felle zon die op de vlaktes van z’n moederland schijnt. In zeer gebrekkig Engels vertelt hij dat hij zichzelf Engels heeft aangeleerd en laat ons een mini woordenboekje zien. Elke dag een paar woorden. Hij vraagt dan aan toeristen of ze hem kunnen verbeteren of iets anders kan leren. Verbaasd kijken we hem aan – kan dat wel? En wat doet hij in de trein dan vragen we ons af?

Alsof hij onze gedachten kan lezen vertelt hij dat hij goederen inkoopt in Moskou en deze verkoopt in Mongolië en in het oosten van Rusland. Stom eigenlijk want wij verwachtten juist het tegenovergestelde. Dat verklaart waarom hij zoveel spullen mee heeft. Hij leeft dus in de trein en heeft geen huis of thuis, merken wij op. Dat klopt vertelt de jongen rustig – hij woont en leeft in de trein. Zodra hij terug is in Mongolië verkoopt hij daar de spullen en dan hup terug in de trein. Ongelooflijk.

Het is al avond als we de grote industriestad “Perm” inrijden – een stad die ik ken van het herbouwen van vele Russische fabrieken tijdens WWII die tanks produceerden. Eigenlijk heb ik niets meer nodig en draai het raampje open om te kijken wat er allemaal gebeurt op het drukke en chaotische perron. Op de klok op het perron zie ik dat we onze horloges met twee uur moeten verzetten – heel vreemd maar ook wel leuk om in een land de tijd te verzetten.

Het uitzicht is eentonig – vlaktes met bos en landbouwgrond met af en toe kleine Siberische houten huisjes die een klein dorpje vormen. Het lijken wel poppenhuisjes; rook komt uit de schoorsteen, kleine tuintjes met houten hekjes. Alle huisjes zijn gelijkvloers met een puntdak en ze zijn allen alleenstaand.

Opeens staat de trein stil – iedereen kijkt direct naar buiten of we wellicht op een perron zijn aangekomen maar niets is minder waard. We staan in een bos en je hebt zin om uit te stappen wat link is – de trein gaat zonder notitie weer rijden en je wilt hier niet achterblijven in dit “no-ones” land. De trein schokt zich weer voorwaarts en we schudden heen en weer door het Siberische land heen. 

Tyumen-stop

Vooral bij de verbindingstukken is het even oppassen want hier kijk je zo door op de rails die eronder ligt.

We stoppen bij de stad “Tyumen” wat het eerste fort blijkt geweest te zijn in Siberië nadat de Russen de Tartaren aldaar hadden verslagen; ik weet alleen dat het lichaam van “Lenin” hiernaartoe is gebracht in 1941 toen de Duitsers aan de poorten van Moskou rammelden.

We rijden inmiddels over de onmetelijke Barabinskaja-steppe, waar tot aan de horizon slechts gras te zien is. We kiezen er vanavond voor om met een klein groepje in de restauratiewagen te eten. Natuurlijk is het wat duurder maar ziek van de noedels willen we een echt bord voor onze neus en een keuzemenu al is er niet veel te kiezen. Meer als de helft van de gerechten is niet verkrijgbaar. Met z’n vieren bestellen we een maaltijd en nemen een heerlijk koud biertje erbij. 

’s Avonds horen we “Joanna”, het Franse meisje zelfs trachten Mongools te spreken met de dames van de trein. Het verblijf in zo’n trein een paar dagen doet je denken aan een schoolkamp o.i.d. – verplicht spreken met elkaar is afgelopen en terwijl de een een boek leest, zitten de anderen te kletsen terwijl iemand zich probeert op te frissen, naar buiten staat te turen of muziek luistert.

Het is al laat als we de grote stad “Omsk” aandoen waar we ons horloge weer een uur mogen verzetten.

Vlak na de stop in Krasnojarsk, steekt de trein de brede Jenisej over. Daarna volgt een heuvelachtig gebied met vele bruggen. We komen aan in de stad Tayset dat eind 19e eeuw werd gesticht om als voorraadpunt langs de Trans Siberie rails te dienen.

Tussen de jaren 30 en 50 zou de stad uitgroeien als het centrum voor goelag-arbeiderskampen gevolgd door krijgsgevangenkampen bevolkt door Japanners (van het Kwantung leger) en nazi’s. Na 1955 waren de meeste krijgsgevangenen gerepatrieerd. We komen bij een grote stad aan wat Irkoetsk blijkt te zijn. Hier zullen een behoorlijk aantal reizigers eruit gaan.

Ik moet door maar neem wel afscheid van twee van m’n medereizigers helaas.

Opeens verschijnt het gigantisch grote Baikal meer in beeld en verzetten we de klok weer ‘ns een uurtje naar voren. Uren en uren lijkt het te duren dat we langs het immense meer rijden.

We komen aan bij het plaatsje “Oelan Oede” waar de strategische splitsing is; hier zal de Trans Siberië express oostwaarts rijden richting Vladivostok waar wij zuidwaarts gaan richting de grens met Mongolië.

We hebben vanaf Moskou nu 5500 km afgelegd. Ook Oelan Oede is gesticht vanwege de handel tussen China en Mongolië enerzijds en Rusland anderzijds en is een opvallend groene stad. Onze trein kruipt verder naar de grens met Mongolië, Naushki, waar we ’s avonds aankomen. Hier rijdt de hele trein een gigantische remise in waar de hele trein met mensen en spullen erin wordt overgezet op een andere onderlaag.

Dit omdat de Russen bang waren voor een Oosterse inval. Het duurt zeker een uur of wat alvorens we Mongolië inrijden waar we ’s morgens zouden aankomen in de hoofdstad van het land, Ulan Bator.