Bezienswaardigheden - Roemenië

marmarus -  o.a. "Leud", "Barsana" en "Sapanta"




inleiding


De provincie “Maramures” in het noordwesten van Roemenië is een gebied waar het leven voor honderden jaren schijnt stil te hebben gestaan. Houten huizen, poorten, kerken (vele op de UNESCO werelderfgoedlijst) en antieke houten hekjes, paard en wagen, weefgetouw en bijna geen openbaar vervoer.

 

Vrouwen die er op zondag op hun paasbest uitzien in hun traditionele kledij met katoenen wit gestreken blouses getooid met hoofddoek en de mannen met zwarte bolhoed.

 

Indien je een goed en totaal beeld wilt krijgen van de regio kan het bezichtigen van onderstaande hoogtepunten je een houvast geven. Het dorpje “Leud” is een van de meest traditionele dorpjes in de provincie en heeft twee prachtige oude houten kerken terwijl in “Barsana” je een groot kloosterterrein kunt bezichtigen.

 

Een van de meest gruwelijke gevangenissen van het communistische regime was in “Sighet Maramitei” en is tegenwoordig een museum. Tenslotte kun je in het plaatsje “Sapanta” een wel heel opmerkelijke begraafplaats bezoeken – een waarvan je vrolijk wordt.


highlights


“Leud”

Een van de oudste kerkjes van de regio staat in “Leud” (uitspraak: “joe-ee”) – een zeer traditioneel, orthodox, conservatief langwerpig dorpje waar iedereen elkaar kent en je geacht wordt een ieder gedag te zeggen.

 

Mensen lopen nog getooid met bolhoed of hoofddoek en op zondag gaat iedereen naar de kerk – op zondagochtend lopen ouderen “grievend” op het kerkhof rondom de alleen uit hout gebouwde kerk.

 

Verderop in het dorp is de “kerk op de heuvel” – als je geluk hebt is de deur open en kun je “met alleen je mond open” gapend kijken naar de prachtige tekeningen die op de houten muren, plafond en balken gemaakt zijn. Een unieke ervaring!

 

Maar vergeet geen pilsje te halen op het terras van een van de buurt kroegjes tussen de lokalen in waar je hoogstwaarschijnlijk traditionele muziek uit de boxen hoort schallen. Ook een rondje maken door dit dorpje met vele houten huizen, poorten (die een bepaalde status vertegenwoordigen) en hekjes al wuivend naar de ouderen die op hun bankje langs de weg zitten of voorbij fietsen hoort daarbij.

 

Waarschijnlijk over 20 jaar is dit plaatsje (helaas) overreden door toeristen en mensen die van “buiten” komen. Het verhaal gaat dat sinds 1787 (toen er voor het eerst een bruiloft werd geregistreerd) tot 1980 er in dit plaatsje geen enkele scheiding is geregistreerd. Ik ben benieuwd wie deze “regel” heeft gebroken.


“Sapanta” begraafplaats

Het was in 1935 toen een eenvoudige schilder en houtbewerker, “Ioan Stan Patras” genaamd, z’n eerste grafsteen maakte.

 

Wat hem (en later z’n opvolger en leerling “Dumitru Pop”) zo bijzonder maakte is dat hij de doden op zeer unieke manier eerden – namelijk op een grappige, poëtische, humoristische maar ook een op waarheid gebaseerde manier.

 

Allen zijn in blauw geverfd – de kleur van hoop en vrijheid – en van beide zijden. Daaronder is een afbeelding gemaakt van de overlevende – soms z’n hobby uitoefenend, vaker z’n werk.

 

"Patras": 

Tenslotte is er een kort en bondig verhaaltje (juist – alleen in het Roemeens) geschreven over diegene. “Patras” maakte zo’n acht zerken per jaar. Je ziet afbeeldingen van vrouwen die garen spinnen, mannen met auto’s, op tractors en al jagend. Maar ook een leraar achter z’n bureau of een muzikant met z’n cello.  

 

Opvallende grafstenen zijn die van de “Ceasescu’s” die “Sapanta” bezochten in 1974 en van de maker zelf – die in 1977 zelf het leven liet. Aan het einde van de begraafplaats ligt het hout voor de volgende generatie en op het terrein zelf is een oude kerk gebouwd (nu in de steigers) die prachtig bewerkt is met fresco’s.  

 

  • TIP: kom vroeg of laat want het kan hier behoorlijk druk worden met vooral “Roemeense” toeristen;
  • Entreeprijs: 5 Lei (voor foto’s 5 Lei extra, maar zoals wel vaker in Roemenië – niemand die het vraagt noch controleert.

“Barsana” klooster

Het eeuwenoude klooster van het kleine dorpje “Barsana” midden in de regio “Maramares” is vooral bekend om z’n vele pelgrims die komen uit binnen- en buitenland. Het complex waar verschillende houten gebouwen staan wordt bewoond door zestien nonnen en vooral op zondagochtend is het een drukte van jewelste – er wordt te midden van een prachtige bloementuin een mis gehouden waar vele “Roemeense” toeristen op afkomen.

 

In een van de kerkjes zijn prachtige fresco’s te bewonderen – als je vroeg komt heb je kans dat je als eerste en enige hier bent tezamen met een gelovige die op haar knieën tot God bidt. Bedank hem dan ook even voor deze ervaring.  

 

  • “Sighet” gevangenis (Sighetu Maramitei) :  zie museum.


geschiedenis


Dacian’ stammen woonden in het gebied dat we nu “Maramures” noemen al in het jaar 1000 v.C en vandaag de dag willen de bewoners van deze regio maar al te graag geloven dat zij directe afstammelingen zijn.

 

Zelfs de machtige Romeinen die het grootste gedeelte van het huidige Roemenië veroverden waren niet in staat deze dorpjes achter de hoge bergen der Karpaten tot hun grondgebied in te lijven.

 

Vanaf de 13e eeuw werd de regio bestuurd door de Hongaren die tot diep in de 17e eeuw last hadden van “Tartaarse” invallen.

 

Toen dit ten tijde was werden honderden (houten) kerken gebouwd om dit kracht bij te zetten en deze staan nu grotendeels op de UNESCO werelderfgoedlijst. (n het midden van de 16e eeuw werd “Maramures” ingelijfd bij de provincie “Transsylvanie” en viel onder het Habsburgse dubbelmonarchie tot 1918 toen het grootste deel van het gebied officieel tot Roemenië ging behoren.

 

De rest kwam bij de Oekraïne. Tijdens WWII (1941-1944) werd “Maramures” tezamen met Noord-Transsylvanie en een gedeelte van “Moldavie” weer Hongarije toebedeeld wat samen met nazi-Duitsland samenwerkte. In deze periode werd de bijna gehele Joodse populatie naar Duitse vernietigingskampen zoals “Auswitsch” gestuurd en kwam om het leven.  Onder “Ceasescu”  werd het gebied (wat toch veel Hongaarse kenmerken heeft) wonderwel door de dictator met rust gelaten – i.t.t. andere “Hongaarse” ex gebieden.

 

Sterker nog – hij zou gezegd hebben dat de bevolking vooral z’n traditionele manier van leven zou moeten behouden. Iets wat hij in de rest van het land juist met hand en tand wilde vernietigen.



tips & advies (2013)


De provincie “Maramures” staat niet bekend om z’n uitgebreide wegennet en z’n voorbeeldige, frequente openbaar vervoer. Integendeel – er wordt nog veel gebruik gemaakt van paard en wagen en liften is hier geen uitdaging maar een must.

 

“Leud” - “Sighetu Maramitei”: de eigenaar van het pension heeft mij de eerste 3 km met de auto gebracht – naar de kruising in “Bogdon Voda”. Daarvandaan ben ik eerst liftend naar “Barsana” gegaan (de tweede auto stopte al). Van het kloosterterrein kon ik tegen betaling van 5 Lei mee met een man op leeftijd naar “Sighet”.

 

Het hospitaal is de plek voor een lift naar “Sapanta” en ook daar hoefde ik niet lang te wachten. Terug naar “Sighetu” was nog makkelijker.

 

Sighetu Maramitei” - “Baia Mare”: er schijnt een bus te gaan (1x per dag) om 07:00 maar het is veel makkelijker, efficiënter, sneller, leuker en goedkoper om te liften. Je hoeft je duim niet op te houden want je staat hier niet alleen. Wandel naar de tweede rotonde richting “Baia” en ga tussen de lokalen wachtenden instaan.

 

Na zo’n 10 a 15 minuten word gevraagd waar je heen wilt en dan kun je in een soort “shared taxi” of snorder instappen. Betaal niet meer dan 15 Lei.


  • Naam : “Sighet” gevangenis (“Memorial to the Victims of Communism and to the Resistance”)

Adres : Str. Corneliu Coposu 4

Prijs : 6 Lei (voor foto’s schijn je 4 Lei extra te moeten betalen – maar niemand heeft iets gezegd noch gevraagd

Tel.nr. : 0262 319424

Tijd : 09:30 – 18:30 (16:00) – maandag t/m zondag

Website : www.memorialsighet.ro

 

Inhoud:

Als je enigszins iets wilt begrijpen van de historie van Roemenië (en waarom de mensen in Roemenië zo zijn zoals ze

zijn) is een bezoek aan dit museum een “must” – een “eyeopener”. En dit geld zeker als je niet onder het Communistische juk heb geleefd. Dit museum is gevestigd in het oude gebouw van justitie die t.t.v. communisme werd gebruikt als heropvoeding gevangenis voor de meest gevaarlijke opponenten van het communistisch regime – de intellectuelen.

 

In de daadwerkelijke cellen wordt op drie etages uitgelegd (d.m.v. honderden foto’s, attributen, kledingstukken en informatiepanels) hoe dit in z’n werk ging. Ook wordt er stil gestaan bij het leven in de kampen elders in het land, collectivisering van het Roemeense platteland en de overrompeling van een monarchie in een dictatoriaal communistisch regime met een zeer agressief veiligheidsapparaat.

 

Iedereen die maar enigszins andere ideeën had werd opgepakt en weggezonden of in een gevangenis gestopt. Vele duizenden zouden het niet halen. In de tuin van de gevangenis is een “herdenking gebouwtje” en een monument geplaatst. Op de muren die leiden naar de “bunker’ staan de duizenden slachtoffers vermeld.



Het moet gezegd worden – je mag niet dezelfde service verwachten als je gaat eten in een restaurant maar er zijn grenzen. Ik heb echt een half uur voor “Ben” op het terras gezeten bij het populaire eetcafé “Davids” in de binnenstad van “Sighet”. Toen ik bijna in slaap gevallen was kwam er een zeer vriendelijk jong meisje met de menukaart naar buiten lopen.

 

Wederom heb ik zeer lang gewacht op een reactie terwijl ik toch al een paar keer naar binnen had gekeken voor een reactie. Toen die uitbleef ben ik verderop bij pizzeria “Krisz” gaan zitten – wat een verschil – perfecte bediening, goedkoper bier en een perfecte pizza voor hetzelfde geld! Ik wil niets zeggen maar ik weet waar ik vorige keer weer ga zitten. Ik was overigens niet de enige die wegliep van het terras – en dit waren geen (Westerse) toeristen.

 

Vlakbij het hostel (zie onder) is restaurant “Maria” – het is bijna leeg van binnen maar het eten is goedkoop en goed. Dat geld ook voor het populaire eetcafé (en hotel) “Casa Veche” – hier een zeer uitgebreide menukaart, het is bijna chique; een groot terras en altijd druk.


  • Naam : pension “Ciucla” (“Leud”)

Adres : hoofdstraat in Leud naast de oude (houten kerk)

Prijs : 80 Lei (incl. wc en douche) en inclusief diner en ontbijt

 

Inhoud:

Dit leuke pension is even van de straat afgebouwd naast de oude houten kerk. Nadeel is dat je ’s morgens om zeven uur klaarwakker bent van de klokken – voordeel is dat je midden in de gemeenschap slaapt (naast het kerkhof) en dat je geen wekker nodig hebt en de hele dag voor je hebt. De eigenaar spreekt vloeiend Duits, Frans en een beetje Engels en is overijverig om z’n gasten het tot een goed verblijf te laten blijken.

 

Er staan een aantal nieuwe houten chalets in de tuin met daarnaast een prive douche en wc die prima werken. Alles is aanwezig – handdoek, zeep, toiletpapier en in het huisje staat een tweepersoons bed, een tafel en een kledingkast. Er zijn verschillende huisjes voor verschillende aantal mensen.

 

Ervoor is een houten terras gebouwd met prachtige bloemen met twee grote biertafel waar het ontbijt en avondeten geserveerd wordt. Het eten is meer dan goed – traditioneel, kwalitatief vers en meer dan genoeg. Er wordt “gratis’ schnapps geschonken en de man is altijd in voor een praatje. Er is WIFI aanwezig.

 

  • Naam : hostel “Cobwobs” (Sighetu Maramitei)

Adres : tr. 22 Decembrie 1989

Prijs : 40 Lei (slaapzaal 8 personen)

Tel.nr. : 0745 615173

Website : www.cobwobs.com

 

Inhoud:

Fantastisch gelegen in het centrum van de stad maar op een zeer rustig plekje. De eigenaren (Engels en Roemeens) spreken vloeiend Engels en wonen in het naastgelegen pand (met eigen opgang). Er zijn voldoende douches (die echt heet water geven) en wc’s aanwezig, het is schoon en de service is perfect.

 

Daarnaast is er goedwerkend WIFI en er is een tuin waarin je gemakkelijk een middagje kunt wegzakken in de schommelstoel. Toen ik er was (midden in de zomer) was ik de enige en had een hele verdieping voor mijzelf alleen.

 

Daarnaast is de stad een perfect uitgangspunt om meerdere plaatsen te bezoeken in de regio – liften is zeer gemakkelijk.



zie ook:




meer links:


Karpaten regio

OEKRAINE

De Karpaten is een bergachtig gebied waar je prachtige wandelingen kunt maken. 

Melnik

BULGARIJE

Het kleine Melnik ligt op de grens met Griekenland en staat bekend vanwege z'n architectuur en wijn.