Krakau

Bezienswaardigheden - Polen

HOME / Polen / Polen bezienswaardigheden

inleiding

Krakau is na Warschau en Lodz de grootste stad van Polen; gelegen aan de Wisła is het de hoofdstad van het woiwodschap Klein-Polen (Małopolska). Het was tot 1609 de hoofdstad van Polen en is een van de grootste bezienswaardigheden van het land. Krakau is een van de belangrijkste cultuursteden van Midden-Europa.

Het wordt daarom wel het Florence van Polen genoemd, en is volgens velen een van de mooiste steden van Europa. De stad kwam als een van de weinige steden in Polen bovendien ongeschonden de Tweede Wereldoorlog door maar heeft desondanks vele “Joodse” herdenkingsplekken deels bekend gemaakt door de film “Schindler’s List”.

Het stadscentrum staat op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. De oudste nog bestaande gebouwen (in Ulica Kanonicza) stammen uit het begin van de 13e eeuw. De rest van de bebouwing is in de verschillende eeuwen daarna gebouwd en/of verbouwd, hetgeen veel verschillende bouwstijlen bijeen brengt.

Er zijn vooral veel gebouwen in renaissancestijl. De Wawel is de kroon van de Poolse identiteit, maar wellicht het grootste plein van Europa – Rynek Glowny en z’n oude binnenstad maken de stad uniek. Daarnaast is Krakau een uitgaansstad met een uitbundig studentenleven.

Rond de stad ligt daar waar ooit de stadsmuren van de stad ontstonden een park aangelegd. Een paar kilometer buiten de stad ligt de “Wieliczka” zoutmijn en je kunt zelfs concentratiekamp “Auswitsch” bezoeken.

highlights

De oude binnenstad:

Het hart van Krakau is de Rynek Główny wat een van de grootste en mooiste marktpleinen van Europa is. Aan de rand van het marktplein staat de Mariakerk wat een van de stadskenmerken is.

Op het plein staan diverse gebouwen in verschillende stijlen: de Raadhuistoren (Ratusz), de Lakenhal en de Kerk van Sint-Adalbert.

Een ander stadssymbool is de Wawel heuvel; de heuvel heeft een hoogte van 228 m en ligt op de oever van de Wisła, op de zuidwestpunt van het centrum. Op die heuvel bevinden zich talrijke historische gebouwen. Het belangrijkst zijn de Wawelkathedraal en het kasteel van Wawel – een oord van Poolse traditie.

Onder de heuvel bevindt zich de Drakengrot. Planty is een stadspark, dat is aangelegd rondom de oude stad. In het noordelijk deel hiervan bevinden zich nog steeds Barbakan en de Florianuspoort, onderdeel van de stadsmuur.

Kazimierz, Podgorez en Plaszow:

Behalve voor rooms-katholieken is Krakau ook voor Joden een belangrijke stad: zij kwamen vooral vanaf de Dertigjarige Oorlog in groten getale in Kroke wonen, hoofdzakelijk in de wijk Kazimierz.

Terwijl veel mensen denken dat dit de Joodse getto is die zo overduidelijk zichtbaar is in “Spielbergs” Schindler’s list komt bedrogen uit. Toen de nazi’s Krakau bezetten werd een nieuwe Joodse wijk ingeruimd als getto; “Podogrez” een stuk zuidelijker in de stad.

Toen in 1943 werd dit getto van Krakau ontruimd werd, werd het vernietigd en de overgebleven Joden naar het nog zuidelijker gelegen concentratiekamp Plaszow gedeporteerd: de meesten van de 70.000 Joden die voor de Tweede Wereldoorlog in Krakau woonden overleefden de Holocaust niet.

Momenteel wonen er nog maar 180 Joden in Krakau. Je kunt de kampwoning nog bezichtigen maar ook het met Joodse graven gemaakte pad naar de steengroeve. Op het terrein van het voormalige concentratiekamp is een park met talloze monumenten te bezichtigen. Tenslotte kun je de oude emailfabriek van Oskar Schindler bezoeken waarin de Tsjech honderden Joden liet werken die zo “onmisbaar” werden voor de Duitse oorlogsindustrie en op die manier de oorlog overleefden.

Het is nu een museum (zie onder).

Wieliczka zoutmijn:

De op de UNESCO wereldergoedlijst staande zoutmijn ligt net buiten Krakau en heeft veel bijgedragen aan de welvaart van de stad. Het heeft 700 jaar aan een stuk dienst gedaan en is nu te bezoeken als deel van een toer (museum).

Het is een labyrint aan tunnels die zich over negen verdiepingen verdelen in ruim 300 km tunnel. De diepste is 327 meter onder de grond. In een toer door de mijn waarin je in een heuse oude mijnlift naar “beneden” wordt gebracht maak je kennis met een magische ondergrondse wereld met kamers, kapellen en gaten allen gehakt uit het zout.

geschiedenis - krakau

Krakau ontstond rond een natuurlijke heuvel, de Wawel. De eerste geschriften dateren uit de 9e eeuw maar ergens in de 7e eeuw was het al een vestiging. De stad kwam tot ontwikkeling op een kruispunt van oude handelswegen: de Barnsteenroute van de Oostzee naar Rome, en de route van Byzantium naar Neurenberg in de 11e eeuw.

Op de Wawel werd een burcht gebouwd, waar gedurende vijf eeuwen de Poolse koningen resideerden.

In 1241 werd de stad tot de laatste steen vernietigd door binnenvallende Tartaren maar het herrees en een eeuw later liet Casimir de Grote, die in 1364 de nog steeds bestaande universiteit stichtte, na die van Praag de oudste in Midden-Europa bouwen.

Krakau was een marktplaats bij een vorstelijke residentie en werd voorlopig bevolkt met buitenlanders, in dit geval afkomstig uit het Duitse Rijk.

Steeds meer Duitsers

In de 13de en 14de eeuw was de burgerij dan ook voornamelijk Duits van afkomst. Pas in de loop der eeuwen verzwakte de tegenstand van de adel en werd ook aan Polen stadsburgerrecht toegestaan, die na verloop van tijd de overhand namen.

De Duitse bestuurstaal van de stadsraad en de gilden werd in de 15de eeuw gaandeweg vervangen door de Poolse en in de 16de eeuw zou Krakau ook cultureel een Poolse stad worden en nam ook de adel er zijn plaats in naast de burgerij. Het stedelijk patriciaat bleef nog wel tot in de 16de eeuw Duits spreken, mede vanwege de onontbeerlijke handelsrelaties tot de steden in het Duitse Rijk.

Het floreerde in deze eeuwen en werd opgenomen als Hanze-stad en Copernicus studeerde hier.

In 1596 werd Warchau de nieuwe hoofdstad al werden staatsbegrafenissen en huldigingen nog steeds plaats in Krakau. De Zweedse aanvallen zouden de neergang van de stad inluiden; Krakau kwam bij de Derde Poolse Deling (1795) aan Oostenrijk, maar werd in 1809 door Napoleon veroverd en bij het door hem ingestelde Hertogdom Warschau gevoegd.

Grotendeels autonoom

Dit hertogdom werd na de val van Napoleon ontmanteld en op het Congres van Wenen aan Rusland (Congres-Polen) en Pruisen (Posen) toegekend. Aangezien men het over Krakau niet eens werd, verklaarde men deze stad en de omliggende gebieden tot vrije, onafhankelijke en strikt neutrale stad.

Deze Republiek Krakau werd in 1846 door Oostenrijk geannexeerd. De stad kreeg behoorlijk wat vrijheid van de bezetters en het was niet verwonderlijk dat juist hier de Poolse nationale gevoelens als eerste opveerden in 1890. Na de Eerste Wereldoorlog werd de stad in 1919 weer Pools. Toen WWII uitbrak woonden zo’n 65.000 Joden in de stad.

WW2

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Krakau de hoofdstad van het nazi-Duitse General-Gouvernement en woonde Hans Frank in de Wawel. Ondanks het feit dat de inwoners van de stad hard werden aangepakt bleef Krakau bespaard van grote bombardementen of artilleriebeschietingen.

Toen de communisten de macht kregen werd direct begonnen met de bouw van een nieuwe fabriek iets buiten de stad en een nieuwe stadswijk. Dit om de traditionele waarden en religieuze achtergrond van de stad die niet stond met het nieuwe communisme.

>> Lees hier de gehele GESCHIEDENIS van Polen

krakau - tips & advies (1996 en 2014)

Het bus- en treinstation zijn naast elkaar gelegen net ter noordoosten van het centrum (op loopafstand). Voor de rest rijden er trams en bussen in de stad.

Krakau – Kedzierzyn Kozle: de treintrip duurt ongeveer 3 uur en 15 minuten. De prijs is 42 Zloty.

Naam : Oskar Schindler emaille-fabriek

Adres : Lipowa 4

Prijs : 20 PLN (combiticket 29 PLN)

Website: https://muzeumkrakowa.pl/oddzialy/fabryka-emalia-oskara-schindlera

Inhoud:

Deze emailfabriek werd van 1939 tot 1944 gerund door de Sudetenduitse industrieel Oskar Schindler. Daarbij maakte hij gebruik van goedkope Joodse arbeiders. Hij behandelde zijn Joodse werknemers goed en hield 1.100 van hen uit handen van de nazi’s door ze over te brengen naar een werkkamp bij zijn nieuwe onderneming in Brünnlitz, Tsjechië. Voor het redden van deze Joden werd Schindler na de oorlog door Yad Vashem onderscheiden tot “Rechtvaardige onder de Naties”.

Zijn verhaal werd bekend door de speelfilm "Schindlers’s List" (1993) van regisseur Steven Spielberg. De voormalige fabriek van Schindler is omgevormd tot een uniek museum dat het verhaal vertelt van de stad Krakau vanaf de jaren 1939 tot 1946. Geopend sedert juni 2010. Ook het bureau en de trap uit de film zijn geintegreerd in de rondgang.

Naam : Apotheek onder de adelaar

Adres : Plac Bohaterow Getta 18

Prijs : 4 PLN (combiticket 29 PLN)

Inhoud:

Deze apotheek was geopend tot dat de nazi’s in 1943 de Joodse getto in Krakau opdoekten en de overgeblevenen naar het nabijgelegen Plaszow concentratiekamp deporteerden. In deze Poolse apotheek werden mensen opgevangen, gratis medicijnen verstrekt en ook het internationale nieuws verkondigd. Nu is het een klein maar spectaculair museum op het centrale plein van de oude Joodse gettowijk.

D.m.v. bewegende beelden op de ramen krijg je een goed beeld van hoe de mensen hier leefden en het hen is vergaan. Van de deporatie van de Joodse wijk Kazimierz naar deze wijk en daarna de regelmatige razzia’s en deportaties totdat het kamp in tweeën werd gedeeld tot de algemene opheffing van de wijk. Een monument voor een ieder geïnteresseerd in de Holocaust en WWII.

In Grodzka straat heb je een bar met de naam McLeczny – deze verkoopt (in ieder geval) tussen de middag prima maaltijden tegen een zeer concurrende prijs.

Verwacht geen vijf sterren restaurant al zit het wel op een zeer centrale plek maar het eten is prima. Je kunt soep, een hoofdmaaltijd en drinken bestellen – een maaltijd kost ongeveer 15 a 20 Zlt.

Naam : Strawberry youth hostel (1996)

Adres : Ul Urzednica 68

Tel.nr. : (012) 633-27-77

Inhoud:

Het enige wat ik mij nog weet te herinneren van dit hostel is dat het een stukje uit het centrum gelegen was. Een groot wit gebouw met een voortuin en een lange gang. Wij hadden een tweepersoons kamer met enkele bedden met wellicht een wastafel en een klein tafeltje.

De douche en wc waren beiden op de gang aanwezig. Het was goed bereikbaar met de tram.

Naam : Hostel Backpackers Krakow (2014)

Adres : Florianska 13

Prijs : 30 Zlt (slaapzaal – 10 personen)

Inhoud:

Het hostel is zeer centraal gelegen tussen het bus- en treinstation en het centrale plein. Je moet wel even zoeken – het is nummer 13 en je komt eerst op een centraal pleintje met een bar-restaurant met een groot buiten terras – daar moet je met een grote witte antieke stenen trap naar de eerste verdieping waar de receptie zit.

Hier is ook een kleine gezamenlijke ruimte, een keukentje en een wc-douche. Onze kamer was op de tweede verdieping waar je via een oude wat sjabby achtige gang in de kamer terechtkomt.

De bedden zijn krakerig en oud maar het beddengoed is schoon. Er is WIFI en er staan in de gangen wat stoelen, een klein tafeltje en een bank maar de ruimtes zijn klein. Ander nadeel is dat er maar een douche-wc is. Personeel is vriendelijk maar erg jong. Er mag ook weleens goed schoongemaakt worden.

Voordeeltje is dat ’s morgens gratis koffie en thee wordt geserveerd tijdens ontbijturen – ook is er wat cruesli en melk beschikbaar.

Krakau heeft een van de mooiste Middeleeuwse centra van Midden Europa en is ondanks z’n momenteel zeer grote toeristische aantrekkingskracht nog steeds een must als je deze regio (centraal Europa) bezoekt. Het heeft een keur aan verschillende bezienswaardigheden; ten eerste is dit het centrum van Polen en heeft het een prachtig architectonisch centrum.

Naast het grootste centrumplein in Europa kun je hier een zeer grote verscheidenheid aan musea vinden maar kun je ook heerlijk rond het centrum in het park lopen waar ooit de oude stadsmuur heeft gestaan. Het Wawel maar ook de oude Joodse wijk waar Schindler’s List grotendeels is opgenomen.

Aan de rand van de stad kun je de Joodse wijk getto bezoeken met deels bewaarde muren en een memorabel plein. Waar ooit het oude concentratiekamp heeft gestaan is weinig meer over maar een bezoek aan de oude steengroeve geeft je een idee van wat hier heeft afgespeeld.

Tenslotte is een bezoek aan het zeer actieve en realistische oorlogsmuseum in de oude emaillefabriek van Oskar Schindler een goede afsluiting van de stad. Rondom de stad kun je nog een zoutmijn bezoeken en natuurlijk zijn er mogelijkheden om zelfs het Auschwitz concentratiekamp te zien.

film

"The Schindler's List" - (1993; 8,9)

Oskar Schindler is een ijdele en hebberige Duitse zakenman die echter tijdens het Nazi-regime zeer menselijke trekjes begint te vertonen wanneer hij besluit om zijn fabriek te gaan gebruiken als vluchtplaats voor Joden.

Gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Schindler, die op deze manier ongeveer 1100 Joden van de gaskamers van Auschwitz heeft weten te redden.