Achtergrondinformatie - Oekraïne

De nazi’s en hun bondgenoten (o.a. Finland en Roemenië) vielen Rusland aan op 22 Juni 1941; operatie Barbarossa werd begonnen met drie Duitse legergroepen die respectievelijk het noorden van Rusland (St. Petersburg), midden (Moskou) en zuid (Oekraïne, Kiev) omhelsden.

Het 11e Leger, onder Von Manstein, was opgedragen om de Krim in te nemen om zo de rechterflank van Legergroep Zuid veilig te stellen tijdens zijn opmars in de Sovjet-Unie. Hitler was ook van plan om het schiereiland van Kertsj te gebruiken om zo strijdkrachten in de Kaukasus te laten landen.

Von Manstein, die geloofde dat het Rode Leger gedurende de Krimcampagne hardnekkige weerstand zou bieden, liet zijn aanval halt houden zodat hij meer troepen naar het front kon overplaatsen. Door een algemene vermindering van gevechten aan het Oostfront èn doordat het 51e Leger van het Rode Leger bezig was defensieve stellingen in te nemen werd dit mogelijk gemaakt.

De landengte 

De Slag om de Krim begon op 24 september 1941, dat door de smalle en troosteloze landengte ging. Een felle worsteling van vijf dagen volgde, terwijl de sovjets een vastberaden weerstand boden in een zestien kilometer diep verdedigingssysteem. Aangezien de begindoelstellingen waren gehaald, werden Von Manstein strijdkrachten verminderd door eisen elders.

De tweede fase van de Krimcampagne werd op 18 oktober 1941 richting Perekop ontketend. Deze slag duurde 10 dagen en werd gekenmerkt door bittere gevechten.

De zes overgebleven Duitse divisies vielen nu acht infanterie en vier cavaleriedivisies aan, waarvan velen rond 16 oktober 1941 vanuit Odessa (bezet door de Roemenen) per schip waren overgebracht. Een sovjetdivisie had, zelfs op volle sterke, ongeveer evenveel troepen als een halve Duitse divisie en enkele van de verdedigende divisies waren al onderbemand door de gevechten in en rondom Odessa.

Het vallen van de Krim

Dankzij het terrein werd Von Manstein gedwongen om over drie smalle strookjes land een frontale aanval uit te voeren. De sovjets bezetten defensieve stellingen en ze genoten ook nog eens tank- en luchtoverwicht. Desalniettemin stortte op 28 oktober de verdediging van de sovjets in en het zag er naar uit dat de Krim zou vallen.

Het 11e Leger ging, ondanks zware verliezen, verder, volledig jacht makend op de terugtrekkende vijand. Von Manstein berichtte dat zo'n 100.000 Sovjettroepen werden gevangengenomen tezamen met 700 kanonnen. Sovjetbronnen beweren dat slechts 68.200 troepen werden gevangengenomen.

Op 16 november 1941 was de Krim zo goed als in Duitse handen met alleen nog Sebastopol onder controle van de sovjets.

Op 30 oktober 1941 werd een snelle stoot richting Sebastopol gestart, die de verdediging van de stad zou moeten testen. De Duitsers vielen aan met twee infanteriedivisies en een gemotoriseerde brigade. Ze probeerden de stad te bestormen, maar werden terug gedreven. Vervolgens omsingelden de Duitsers de stad.

De stad werd vanuit zee versterkt, grotendeels met Russische soldaten afkomstig van het geëvacueerde Odessa. De Duitsers begonnen daarna een meer voorbereide aanval die snel uitmondde in zware gevechten.

Op 11 november begonnen 60.000 soldaten van de As-mogendheden met een andere aanval maar na tien dagen werden ze gedwongen met de aanval te stoppen. Alle aanvallen werden afgeslagen, onder andere omdat Von Manstein besloot om de zuidflank aan te vallen, aangezien hij er op rekende dat de fortificaties daar zwakker waren.

Gustav, het kanon

De Duitsers brachten ook hun grootste artilleriestuk, het “Schwerer Gustav” spoorwegkanon, naar hun linies ter voorbereiding op een andere aanval. De Wehrmacht begon een vijfdaags artilleriebombardement op de stad. Op 17 december startten zes Duitse infanteriedivisies en twee Roemeense brigades, tezamen met 1275 kanonnen en mortieren, meer dan 150 tanks en meer dan 300 vliegtuigen de tweede aanval. De datum, zo laat in het jaar, betekende dat streng winters weer de operaties van de Luftwaffe hinderde en de sovjets gebruikte dit om versterkingen per schip naar Sebastopol te sturen.

Op 21 december, toen de Duitsers, die door de linies waren gebroken, hun eindstoot voorbereidden, begonnen de sovjets een tegenaanval en ze dreven hen terug. Op 4 januari 1942 was elke eenheid van de As-mogendheden gestopt door tegenaanvallen van de sovjets. Kort nadat het winteroffensief van de sovjets begon, veroorzaakte dit de zogenoemde 'Wintercrisis' bij de Wehrmacht.

In het begin behaalden de Sovjettroepen succes waardoor ze werden aangemoedigd om naar de landengte van Perekop door te stoten. De enige strijdkrachten die de Duitsers op de Kertsj hadden waren de 46e Infanteriedivisie en een Roemeens bergregiment.

De Duitse generaal Von Sponeck kreeg geen toestemming om terug te trekken maar toch trokken de As-troepen zich al vechtend terug.

De Duitse divisie verloor het meeste van zijn zware uitrusting en de Sovjettroepen moest eerst verder oprukken voordat een front kon worden gestabiliseerd. Een serie van aanvallen en tegenaanvallen volgde, de laatste aanval van het Rode Leger werd uitgevoerd op 9 april 1942.

Zes divisies en 160 tanks probeerden de Duitsers terug te drijven, maar na twee dagen mislukte de aanval compleet. De Duitsers waren weer aan zet. 

De buitenste verdedigingslinies tijdens de Duitse eindaanval op Sebastopol werden op 16 juni doorbroken en deze bereikten al gauw de noordkust van de baai, terwijl sterke verzetshaarden van de Sovjettroepen op de flanken en in de achterhoede stand hielden.

Amfibie-landing

In de nacht van 28 op 29 juni voerde Von Manstein een amfibische landing uit die de Sapoenlinie moest omtrekken. Dit was een bijzonder kostbare operatie waarvoor de beschikbare Duitse schepen volkomen ongeschikt waren, terwijl de Duitse vliegtuigen en artillerie, ondanks al hun inspanningen, slechts weinig konden doen tegen de diepe, ondergrondse kustverdediging van de Sovjettroepen.

De Duitsers vielen fel aan maar de sovjetverdedigers slaagden erin om het tot de schemering vol te houden, waarna ze konden versterkt. Ondanks dit alles wisten de troepen van Von Manstein de Sapoenlinie in het noorden en zuiden te doorbreken. Ook kregen de Russen gebrek aan munitie. De sovjetbevelhebber, Petrov, beval een terugtocht naar het westen, richting Kaap Cherson, waar zijn mannen op meer voorraden konden wachten. Bij Kaap Cherson was hij van plan om voor het laatst stand te houden.

De uitgeputte Duitse strijdkrachten waren niet in staat om de Sovjettroepen direct te achtervolgen, zodat zij (de Sovjettroepen) tijd hadden om zich te hergroeperen. Von Manstein begon een zwaar artilleriebombardement op Sebastopol om de verdediging uit te schakelen. De verdediging was, op een bolwerk bij de kust na, echter onbezet gelaten. Petrov had, naïef als hij was, gehoopt dat hij de stad voor vernietiging zou kunnen behoeden.

De Sovjetsoldaten vochten zelfs door nadat hun bunkers en loopgraven compleet waren vernietigd door de Duitse artillerie.

De Duitsers dwongen hen met rook (waarvan wordt beweerd dat het giftig was) uit hun schuilplaatsen, waarna ze door tank- en artillerievuur werden belaagd. De Duitsers hadden echter nog 27 dagen nodig om de stad geheel te zuiveren van Sovjettroepen.

Op 4 juli 1942 viel Cherson in handen van de Duitsers en was de Krim onder controle van de Duitsers. Nadat hij het goede nieuws had gehoord belde een verrukte Hitler Von Manstein op en hij prees hem als de Veroveraar van Sebastopol. Tevens werd Von Manstein gepromoveerd tot veldmaarschalk.

Ondanks het feit dat Sebastopol - en daarmee de hele Krim - was ingenomen waren Sovjettroepen nog altijd tot 9 juli aanwezig in de baaien rondom het schiereiland.