Reisverhalen - Japan

hirosjima

a-bomb-dome

Ondanks alle comfort heb ik toch niet lekker geslapen in de nachtbus afkomstig uit Nagoya. In de vroege morgen kom ik gebroken de bus uit in Hirosima. Ik prop mijn grote tas in een kluisje en loop naar de A-bomb-dome (Gembaku Domu), het herdenkingssymbool van de eerste nucleaire atoombom die ooit werd gegooid.

Het lijkt op een nagebouwde attractie zoals in “Disneyland”; het witgrijze karkas met een prachtige koepel wat ooit de industriële promotiehal is geweest. Omdat het precies onder het zwaartepunt van de explosie stond staan de muren nog.

Ook de ruïne stond op de nominatie om gesloopt te worden omdat de overlevenden alle overblijfselen van die vreselijke tijd wilden vergeten maar omdat alle andere werden neergehaald werd dit als symbool gekozen en staat het nu op de UNESCO lijst.

Het is het omringd door fel gekleurde bloemen in diverse kleuren die hier nooit gegroeid hadden kunnen worden – de experts hadden voorspeld dat tot 70 jaar na de explosie hier geen planten, bloemen of wat dan ook zou kunnen groeien.

Om dit te ontkrachten is hier op deze bijzondere plek een park herrezen: het “memorial park”.

het kinder-monument

Als ik verder door het park slenter ontwaken de zwervers op hun bankjes en sta ik oog in oog met het kindermonument. Deze is aangekleed door duizenden papieren kraanvogels die in Japan geluk en een lang leven betekenen. Het verhaal gaat dat een jong Japans meisje met leukemie is begonnen dit monument aan te kleden zodat ze haar leven kon verlengen.

Toen dit niet lukte en ze stierf, hebben haar klasgenoten het plan overgenomen en heden ten dage hangt het hele park vol met papieren kraanvogeltjes. Voordat ik naar het museum loop sta ik nog even stil bij het “eeuwige vuur” wat hier brandt. Japan denkt tegenwoordig ook weer aan nucleaire wapens, ondanks zijn duistere verleden – oorzaak hiervan is dat Iran en Noord-Korea proeven hebben gedaan en volgens sommige dicht bij het ontwikkelen van nucleaire wapens zijn.

Pas indien alle nucleaire wapens verdwenen zijn van de aardbol zal dit vuur gedoofd worden.

Hiroshima historie en de atoombom:

De stad ontstond vanaf 1589 rond een kasteel dat in de plaatselijke rivierdelta was gebouwd. Het gebied stond bekend als Hiroshima, in het Nederlands "breed eiland". In 1889 werd de haven uitgebouwd, en Hiroshima werd verder ontsloten door de spoorlijn tussen Kobe en Shimonoseki (1894).

Tijdens de Eerste Chinees-Japanse oorlog die datzelfde jaar begon, was de stad keizerlijk hoofdkwartier en logistiek centrum, en in de periode daarna werd Hiroshima een belangrijke militaire basis.

Maar waar we de stad allemaal van kennen is het afwerpen van de eerste atoombom ooit. Het was tijdens WWII op 6 Augustus 1945 ’s morgens vroeg dat de Amerikanen vanuit een B29 superfort de uraniumbom “Little Boy” op de stad gooiden.

Zo’n 70% van de stad werd door de explosie van de bom geheel verwoest, en 78.000 mensen kwamen in een fractie van een seconde om. Vele tienduizenden personen raakten gewond en zwaar verbrand. Enkele minuten na de explosie vielen er dikke regendruppels, zwart van de as en rook en zwaar radioactief besmet, op de stad. Door de na-effecten als gevolg van de radioactieve straling liep het dodental uiteindelijk op tot ongeveer 140.000 eind 1945.

Japan wilde de gevolgen van de bom oorspronkelijk volledig uitwissen maar veranderde van mening. Het Hiroshima vredesmonument (Gebanku Domu), een ruïne die wonderwel is blijven staan na de explosie, is nu het symbool van de vrede. Vanaf 1996 staat dit gebouw op de UNESCO werelderfgoedlijst.

In het ultramoderne museum wat boven de plek des onheil is gebouwd zodat het lijkt alsof het erboven hangt, lees ik waarom juist deze stad als doelwit is gekozen voor deze bom. Ongeveer 60 Japanse steden zijn (zwaar) gebombardeerd tijdens WWII maar “Hirosjima” was nog onaangetast.

Een reden was om “the small boy” hier te gooien was om te zien wat voor schade hij zou maken, zonder dat rekening gehouden diende te worden met eerdere bombardementen.

Andere reden was dat zich hier geen krijgsgevangenkamp bevond en tenslotte omdat het helder weer was boven de stad.

Kyoto was een andere optie maar vanwege het culture erfgoed is voor Hirosjima gekozen. Levensmiddelen- en allerlei andere soorten bonnen zijn hier te zien, naast overblijfselen van de gigantische vuurstorm die na de explosie door de stad raasden en honderdduizenden slachtoffers maakten.

Ook hangen er verschrikkelijke foto’s van de “zwarte regen” die neerkwam en van verbrande slachtoffers die je niet meer kunt herkennen als mensen.

Elk jaar wordt deze tragedie herdacht door honderden papieren lantaarns met lichtje in het water te duwen.

het "vrede" gedenkteken

Nog ontgoocheld wat ik allemaal heb gezien en gelezen wandel ik het park weer in, waar het zonnetje schijnt en je weer tot de realiteit wordt gebracht door tientallen Japanse schoolkinderen die op jacht zijn. Op jacht naar Westerse toeristen die ze dienen aan te spreken in het Engels en om wat vragen te stellen.

Als ik een paar groepjes te woord heb gestaan probeer ik via een klein smal bospaadje te “ontsnappen” maar zodra ik gespot ben rennen ze dwars door de struiken om gespannen en giechelend voor me te stoppen en hun verhaaltje op te ratelen.

Luisteren doen ze niet, het is ze alleen te doen om zoveel mogelijk Westerlingen aan te spreken.

Ik loop de moderne “memorial peace” hal in en hier kun je naast het herdenken van de slachtoffers ook video’s zien van overlevenden. Terug in het park wandel ik langs de heuvel waar de as van alle gestorvenen is begraven in een massagraf en ook vind ik wel zo eerbiedig ook even te kijken bij het “Korea monument”. Bijna niemand is zich ervan bewust dat zo’n 10% van de slachtoffers Koreaan waren – zij waren hier tegen hun wil aan het werk als arbeider voor het Japanse keizerrijk.

Na de oorlog hebben de nabestaanden van de slachtoffers en de overlevenden een moderne stad opgebouwd en ik wandel erdoorheen op zoek naar een informatiecentrum waar ik wat vragen wil stellen m.b.t. slapen in een vakantiewoning in Hattoji, m’n volgende bestemming. Een paar uur later zit ik in de – zo te zien- de laatste trein naar Yoshnaga.