Reisverhalen - Frankrijk

duinkerken (en bray dunes)

HOME / Frankrijk / Frankrijk reisverhalen

de evacuatie stranden

Op een winderig en koud station in de Panne, Belgie staan we te wachten op de bus die ons naar Duinkerken zou brengen. Net voor een nieuwe regenbui komt hij gelukkig aanrijden. De prijs valt ons niet tegen al weten we niet precies hoelang de busreis gaat duren.

Even later zien we de oude douanehokjes van de grens met Frankrijk en rijden we geruisloos ons derde land in deze reis. Omdat we niet precies weten hoe en wat lijkt het ons verstandig eerst even naar het informatiecentrum van Duinkerken te gaan wat in het centrum lijkt te zijn. Maar waar is het centrum alhier?

De busreis is lang en we rijden langs de gehele noordkust – Duinkerken is uitgebreid en we horen van omstanders dat we het beste bij halte “Pole Marine” eruit kunnen gaan. We zien het haventje en ondanks het gebrek aan oude gebouwen (Duinkerken is natuurlijk zwaar geraakt in de oorlog) ziet dit er centraal uit.

de oorlogs-scheepswrakken van bray-dunes

Na een bezoek aan het informatiecentrum gesitueerd in de oude “Saint Eloi” kerk zijn we inderdaad een stuk wijzer. Na boodschappen te hebben gedaan in een groot lelijk betonnen kolos in het centrum en een kijkje in de nauwe straatjes besluiten we terug te gaan met de bus om naar het kleine gehucht Bray Dunes te gaan.

We stappen uit in een ietwat dode straat die mij doet denken aan een toeristisch strandoord in de winter. Het plan is vanavond in de duinen te slapen maar we hebben wel water nodig.

Veel panden dichtgetimmerd en na een flinke wandeling naar een kerk en een oorlogsmonument besluiten we de weg die haaks straat op deze doorgaande weg te nemen richting kust. Misschien zijn we daar wel gelukkiger. Wederom vinden we een informatiecentrum; er schijnt een soort van café/ krantenwinkel open te zijn schuin tegenover van hier.

Aan ons tafeltje in de enige kroeg die blijkbaar open is in het dorp leggen we onze kaarten voor ons neer. Na een pint en water te hebben gehaald uit de wc pakken we op. Het plan is om eerst de boulevard af te lopen, op zoek te gaan naar een van de drie scheepswrakken en daarna de duinen in te wandelen op zoek naar een slaapplaats.

Het is winderig en koud. Oorlogswrak Devonia zou op 100 meter van het einde van de boulevard te zien zijn op het strand.

Het tij is eb nu en we lopen naar de waterlijn op zoek naar sporen. Een Engels schip met schepraderen aan weerszijden gebouwd in 1905. In WWI werd ze gebruikt als mijnenveger om daarna als cruiseschip te fungeren tussen Brighton en Boulogne-sur-Mer. Toen WWII uitbrak werd ze weer ingekwartierd als mijnenveger; tijdens de evacuatie in 1940 te Duinkerken werd ze ingezet en geraakt door een bom op 30 Mei voor “De Panne”.

Expres werd ze hier laten liggen. Helaas kunnen wij haar niet vinden en na een tijdje rond te hebben gelopen en gevraagd te hebben lopen wij teleurgesteld de Marchand duinen in die zich hierachter bevinden. Naarmate we verder de duinen in zwalken met onze grote tassen met het opstuivende zand wordt de wind minder.

Via wat gemarkeerde wandelpaden lopen we langs een oude Duitse observatiebunker maar een goed stuk bos ontbreekt. Uiteindelijk vinden we een klein meertje met daaromheen wat hagen waartussen wij onze tenten kunnen opzetten. Zeer voorzichtig – op onze hoede voor lokale mensen en politie – eten we hier ons maaltje op en drinken een glas wijn.

Duinkerken – geschiedenis:

Duinkerke dankt zijn naam aan een kerk die in de 9e eeuw gebouwd werd in een vissersdorp. Graaf Boudewijn III van Vlaanderen liet rond 960 de eerste vestingmuren optrekken. In de 12e eeuw kreeg de plaats stadsrechten. De haven bloeide op door de handel tussen Vlaanderen en Engeland.

Rond 1400 werden nieuwe stadsmuren gebouwd waarvan de toren de Leughenaer het enige overblijfsel is. Het grootste deel van de Tachtigjarige Oorlog vochten de Duinkerker kapers aan de zijde van Spanje en saboteerden de handel van de Republiek der Verenigde Nederlanden.

Maurits van Oranje organiseerde een veldtocht naar Duinkerke, maar slaagde er ondanks zijn overwinning bij Nieuwpoort niet in zijn doel te bereiken. In 1646 wist een Frans leger onder de prins van Condé (Frankrijk vocht toen tegen Spanje in de Dertigjarige Oorlog) Duinkerke te veroveren na een lang beleg waarbij de Nederlandse admiraal Maarten Harpertszoon Tromp de stad vanuit de zee had afgesloten.

Van Engels naar Spaans

Bij de Vrede van de Pyreneeën werd Duinkerke toebedeeld aan het Engelse Gemenebest maar in 1652 kwam de stad opnieuw in Spaanse handen. Tijdens een nieuw beleg werden de Spaanse troepen op 14 juni 1658 in de Slag bij Duinkerke verslagen door een Frans-Engels leger. Op 25 juni gaf Duinkerke zich aan Turenne over, maar dezelfde dag nog stond Lodewijk XIV van Frankrijk de stad af aan Engeland. Nog steeds wordt eraan herinnerd dat Duinkerke op één dag 's morgens Spaans, 's middags Frans en 's avonds Engels was.

In 1662 slaagde Frankrijk erin de havenstad van Engeland af te kopen en op 28 november van dat jaar werd de stad definitief Frans. Lodewijk XIV was overtuigd dat de haven, vlak bij Engeland en Nederland en de drukbevaren handelsroute via Het Kanaal, van groot belang was. In enkele jaren werd de stad ontwikkeld tot de belangrijkste oorlogshaven van Frankrijk.

De beroemde vestingbouwer Vauban versterkte de haven en liet een citadel bouwen. De bevolking van de stad nam als gevolg daarvan sterk toe. In WW1 lag Duinkerke op nog geen dertig kilometer van het IJzerfront. De stad speelde een belangrijke rol in de bevoorrading van de geallieerde troepen en werd meermalen gebombardeerd door Duitse zeppelins en lange-afstandskanonnen (de zogenaamde Lange Max).

Tweede Wereldoorlog

Tijdens WW2 was de stad vooral bekend van de grote vlucht in 1940 vanuit Duinkerke van het Britse expeditieleger voor de Duitsers. De stad zelf werd daarbij grotendeels verwoest, en daarna door de Duitsers tot een vesting omgebouwd. Bij de bevrijding van Frankrijk in 1944 bleef de Festung Dünkirchen, net als sommige andere Franse kuststeden, in Duitse handen, deels beschermd door de overstroomde polders in de omgeving. Ze werd vanuit IJmuiden bevoorraad door Duitse onderzeeërs. De bevolking was grotendeels geëvacueerd.

Pas op 9 mei 1945 (een dag na de officiële capitulatie van Duitsland) gaf het Duitse garnizoen zich over. De verwoestingen waren zo zwaar dat slechts een derde van de ca. 30.000 inwoners meteen kon terugkeren. Duinkerke moest vrijwel volledig worden opgebouwd. Een groot deel van zijn historisch erfgoed, zoals de meeste vestingwerken van Vauban, ging verloren.

Nadien kende de stad opnieuw een grote expansie, door de verdere uitbouw van de haven.

evacuatie-stranden

’s Morgens vroeg hangt een dikke laag van mist en dauw over het veldje waar we op uit kijken. We eten wat, pakken op en nemen de bus terug naar Duinkerken. Het museum over de evacuatie van de Britten in 1940 – is gelegen in “bastion 32” – het was hier dat het hoofdkwartier werd gevestigd door de Geallieerden tijdens operatie “Dynamo”.

We bezoeken het museum en wandelen daarna langs een stuk kanaal alvorens bij het indrukwekkende monument te komen. Er is ook een stuk strand afgezet met kleine paaltjes met touw ertussen. Daartussen groeit helmgras.

Ook zien we een hele rij Geallieerde oorlogsvoertuigen staan op een stuk parkeerplaats tegen het strand aan. Ook daar nemen we een kijkje en turen naar de grote haven verderop.

Duinkerke heeft de op twee na grootste haven van Frankrijk, na die van Marseille en Le Havre. Het waait behoorlijk en we blijven niet al te lang staan. We halen onze grote tassen op en lopen terug naar het centrum van de stad.

Als we aankomen bij het toch wel kleine binnenhaventje zien we een klein oorlogsfregat liggen. We raken aan de praat met wat blijkt Engels personeel te zijn en we worden uitgenodigd even op het schip te komen kijken. De mannen blijken hier te zijn voor de opnames van de film “Duinkerken” die volgend jaar uitkomt en de boot schijnt origineel te zijn.

Ze heeft meegedaan aan de invasie in Normandië in 1944 en heeft ook in IJmuiden actief te zijn geweest tijdens WW2. “Medusa” ziet er prachtig uit en de heren vertellen dat vanwege het slechte weer de opnames (die grotendeels ten zuiden van Duinkerken worden opgenomen) zijn uitgesteld tot nader order. Aangezien de treinen nog steeds staken in Frankrijk besluiten we een bus te nemen via “Gravelines” (dat we kennen van de “Armada”) naar de Opaal kust, Calais.

tips & advies (2016)

Er is wel degelijk een treinstation in Duinkerken op zo’n kilometer ten zuiden van het informatiecentrum. Ervoor is een klein busstation gelegen met een kantoortje voor informatie.

Bray Dunes – Duinkerken: er rijdt een bus “DK2” van “De Panne” in België naar het trein-busstation in Duinkerken. Je kunt bij vele haltes (o.a. Bray Dunes) uitstappen. De prijs is altijd 1,40 euro en de bus rijdt zeer regelmatig. Het duurt zeker een 45 minuten voor de gehele reis.

Duinkerken – Gravelines – Calais: bus “A” rijdt vanaf het busstation in Duinkerken naar Gravelines. Prijs is 1,40 euro en het duurt bijna drie kwartier. Daar kun je overstappen op bus “501” naar Calais. Prijs is 1 euro en ook deze trip duurt 45 minuten. Er rijden ook treinen als ze niet staken.

Naam : Museum Dunkerque 1940

Adres : Rue de Chantiers de France

Prijs : 5 euro

Tijd : 10:00 – 17:00 (1 April – 30 September)

Website : www.dynamo-dunkerque.com

Inhoud (evt):

Het is ongeveer 10 minuten lopen vanaf halte “Victorie” naar “bastion 32” – het gebouw dat werd neergezet als kustdefensie in 1874. Tijdens de evacuatie (operatie “Dynamo”) fungeerde het als hoofdkwartier (van admiraal “Abrial”) van de Geallieerden en Fransen tijdens de slag om Duinkerken.

Zo’n 400.000 Geallieerde soldaten waren opgesloten in een net dat rond Duinkerken tot het einde kwam. Om de nabij 1400 Britse en andere Geallieerde schepen hielpen de evacuatie van rond de 340.000 Geallieerde soldaten naar Engeland in 9 dagen.

Nadat je een film van 12 minuten van de evacuatie hebt gezien heb je kans om talloze artefacten (materiaal, uniformen, foto’s, brieven, mappen) van de oorlog en evacuatie te zien in dit museum.