Sofia en het Rila klooster

Centrum Sofia: 

Al kent de hoofdstad van Bulgarije geen uitgelezen grootse hoogtepunten zijn er toch een groot aantal bezienswaardigheden die de moeite waard kunnen zijn om te bezoeken of te zien.

Een van de symbolen van de stad en wellicht ook heel het land is de prachtige Aleksander Nevski herdenkings-kathedraal in het oosten van de stad.

Deze kerk werd gebouwd tussen 1882 en 1912 als gedenkteken voor de 200.000 Russische soldaten die vielen tijden de Russo-Turkse oorlog eind negentiende eeuw. Het is gebouwd in de neo-Byzantijnse stijl met mozaïeken vloeren en gouden uit-vormige koepels. Een ander belangrijk gebouw in Sofia is het Koninklijk Paleis wat ooit werd gebouwd bedoeld als hoofdkwartier voor de Ottomaanse politie.

Het was in dit paleis dat de Bulgaarse nationale held, Vasil Levski werd opgehangen nadat hij was verhoord en gemarteld in 1873. 

Nadat het gebouw deels werd omgebouwd zou het worden ingenomen als Koninklijke residentie tot de communisten het overnamen. Vandaag de dag is het in gebruik als kunstgalerie en museum.

Imposante gebouwen

Andere belangrijke gebouwen zijn de Presidency (tegenover het paleis gelegen) waar officieel de Bulgaarse regering zetelt. Je kunt hier o.a. de wisseling van de wacht zien. Hier tegenover was en is het hoofdkwartier van de Communistische Partij.

Je kunt ook een kijkje nemen bij de Sveti Nikolai, de zogenaamde Russische kerk, een van stad’s meest gefotografeerde gebouwen. Tenslotte is daar de Sveti Georgi Rotunda, stammend uit de Romeinse tijd van de stad.

Dit is het oudste gebouw van Sofia en werd tijdens WWII zwaar beschadigd. Tegenwoordig is het geheel gerenoveerd. Kijken naar lokale gezinnen met kinderen kun je in de “Sofia Garden”, een geliefd park en/of in het Nationale museum van militaire geschiedenis. 

Het Rila klooster is een symbool voor de Slavische cultuur na een lange periode van bezetting en onderdrukking door de Turken en hierdoor een nationaal bedevaartsoord voor de Bulgaren.

Het kan gezien worden als het religieuze centrum van de Bulgaarse orthodoxe kerk. Het klooster met de zebrahuid werd gesticht door de volgelingen van Ivan Rilski, later Johannes van Rila geheten. Deze kluizenaar ruilde in de 10e eeuw het kloosterleven in voor het onherbergzame Rila-gebergte.

Al snel werd Johannes van Rila een alom erkende heilige binnen de Bulgaarse orthodoxie. Zijn graf in het klooster is eeuwenlang een bedevaartsoord voor duizenden pelgrims. In 1833 werd het complex door brand verwoest en herbouwd. Sinds 1961 is het een nationaal museum en sinds 1983 staat het ingeschreven op de werelderfgoedlijst van UNESCO. 

Bulgaarse Renaissance

Het klooster is een voorbeeld van Bulgaarse Renaissance. Het interieur is versierd met 1200 fresco's met Bijbelse taferelen. Het klooster kende op zijn hoogtepunt cellen voor 500 monniken en 1000 slaapkamers voor pelgrims. Nog steeds is het op een na het grootste klooster van de Balkan en de grootste van Bulgarije.

Het museum van het klooster herbergt een schat aan geschenken die in de loop van de eeuwen door pelgrims meegenomen werden. Een van de hoogtepunten is de centraal gelegen Moeder Gods Ontslapeniskerk (Oespenië Bogoroditsjno), opgebouwd in Byzantijnse stijl (tussen 1834 en 1837) en versierd met tientallen iconen en 1200 fresco's. Het gehele complex is tegenwoordig voorzien van Bulgaarse en Engelstalige verduidelijkheden en een zeer populaire toeristische attractie.

Je kunt op eigen gelegenheid gaan vanaf Sofia maar ook worden er talloze dagtrips georganiseerd. 

De stad werd uitgebreid met vestingwallen, publieke baden, administratieve en religieuze gebouwen, een basilica en een groot amfitheater, het Bouleutherion. Toen keizer Diocletianus de provincie Dacië verdeelde in Dacia Ripensis (aan de oevers van de Donau) en Dacia Mediterranea, werd Serdica de hoofdstad van deze laatste.

Mijn Rome

De stad kreeg nog verdere uitbreiding, zodat Constantijn de Grote haar mijn Rome kon noemen. De Hunnen verwoestten in 447 het Romeinse Serdica, waarna de Byzantijnse keizer Justinianus I de stad als Triaditsa herbouwde. 

De stad werd veroverd door de Bulgaren en werd een deel van het Eerste Bulgaarse Rijk onder de regering van Khan Krum in 809. De Slavische Bulgaren noemden haar Sredets (= Serdica). Na een reeks belegeringen kwam de stad weer in handen van het Byzantijnse Rijk in 1018. In 1128 kende Sredets een Hongaarse aanval, maar werd opnieuw opgenomen in het Tweede Bulgaarse Rijk ten tijde van tsaar Ivan Asen I.

De Bulgaren doopten de stad in 1376 om in Sofia, naar de Sveta Sofia-kerk. De beide namen zouden nog tot in de 16e eeuw door elkaar gebruikt worden. Zes jaar later werd de stad (en de rest van het land) bezet door het Ottomaanse Rijk

Ottomaanse overheersing

De Turken zouden bijna vijf eeuwen blijven en Sofia groeide uit tot een regionaal centrum en belangrijke handelsstad. Vele badhuizen en moskeeën werden gebouwd en menig kerk zou verwoest worden en verlaten.

In 1878 namen de Russen tijdens de Russisch-Turkse Oorlog de stad in: Sofia werd na de Turkse nederlaag in 1879 de hoofdstad van het Vorstendom Bulgarije.

Aanvankelijk was dat alleen de noordelijke helft van het land, omdat Bulgarije in het Verdrag van Berlijn was opgesplitst. Het was toen de derde stad van het land: Roese en Varna waren beide groter. Ook Plovdiv, de hoofdstad van de zuidelijke helft van Bulgarije, toen bekend als Oost-Roemelië, was op dat moment groter.

Hereniging van het land

Vanaf de hereniging van Bulgarije in 1885 zou de stad snel groeien. Tussen 1879 en 1939 nam het inwonertal toe van 20.000 tot 300.000. Het was ook in Sofia dat de bekende anti-Turkse rebel gefolterd en vermoord zou worden. De bomaanslag in de Sveta Nedeliakathedraal in Sofia op 16 april 1925, was de grootste terreurdaad in de geschiedenis van Bulgarije.

Een groep van de Bulgaarse Communistische Partij blies het dak op van de kathedraal, waar op dat moment de hele fascistische regering,. In de kerk vielen 150 doden en 500 gewonden, hoofdzakelijk mensen uit de politieke en militaire elite van het land. Alle leden van de regering overleefden als bij toeval de aanslag.

Na deze aanslag brak de 'witte terreur' uit. Tsankov kondigde de noodtoestand af en de regering kreeg volmachten om communisten en aanhangers van de linkse Bulgaarse Agrarische Nationale Unie (BANU) te vervolgen en op te pakken. Er vielen nog eens 450 doden in de twee weken na de bomaanslag.

WW2 en erna

In WW2 leed Sofia zware schade, waarna de stad in socialistisch realistische stijl werd herbouwd en uitgebreid. Vele van de iconische communistische gebouwen zijn inmiddels ook weggehaald en vervangen. Na 2007, toen Bulgarije de EU binnentrad, is een nieuwe dynamiek de stad ingeslopen en vele gebouwen werden gerenoveerd en er werd veel geïnvesteerd.