Hoei en Modave

Het fort van Hoei:

Het oorspronkelijke kasteel van Hoei werd al in de 9e eeuw beschreven. Vanaf de middeleeuwen is het kasteel, dat “Li Tchestia” werd genoemd, steeds verder uitgebouwd vanwege de strategische positie langs de Maas.

In de zeventiende eeuw, tijdens de oorlogen van Lodewijk XIV, kreeg het kasteel het zwaar te verduren.

Na het Barrièretractaat waarin de verdediging van de Hollandse Republiek tegen de Franse agressie werd geregeld, werd het kasteel van Hoei afgebroken (1715). Alleen de oude waterput bleef over. Een eeuw lang bleef de rots waarop het kasteel had gelegen leeg. Li Tchestia was één van de zogenaamde 'vier wonderen van Hoei'. Na de Eerste Coalitieoorlog was Hoei een Franse stad.

Onder Nederlands bewind

Een twintigtal jaren later veranderde dit alweer en kwam het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden tot stand. Hierdoor kwam Hoei onder Nederlands bewind. Op de rots waar het kasteel van Hoei had gelegen werd tussen 1818 en 1823 een nieuw fort gebouwd, ook wel het Nederlandse fort genoemd.

Vanwege de ligging van het fort bij een bocht in de Maas, was er in beide richtingen honderden meters vrij zicht op de rivier. De inrichting van het fort was zodanig dat er 600 manschappen konden verblijven in grote slaapzalen. De oude put zorgde voor watertoevoer. 

Na de Belgische Revolutie kwam het fort in 1831 in Belgisch bezit. Van 1848 tot 1855 fungeerde het als staatsgevangenis.

In de tweede helft van de 19e eeuw nam de Belgische generaal Brialmont, die verantwoordelijk was voor de stellingen rond Antwerpen en Luik, het fort van Hoei op in de verdediging van de Maas. In het begin van de 20e eeuw had het fort geen militaire betekenis meer.

Gevangenis-gebruik

In WW1 gebruikten de Duitsers het fort als gevangenis. De bezetter richtte er een disciplinair kamp voor deserteurs in. Aan het einde van de oorlog verbleven er Russische gevangenen in het fort. Van 1920 tot 1932 was er in het fort een militaire school gevestigd.

Vanwege de dreiging voor een nieuwe wereldoorlog werd er in 1937 een garnizoen van het Belgische leger in het fort gelegerd. Deze eenheid van de Ardense Jagers bleef er tot het moment dat de stad Luik in Duitse handen viel, in mei 1940.

WW2

Gedurende WW2 was er een Duitse gevangenis in het fort. Onder toezicht van de Geheime Feldpolizei (GFP) werd er in mei 1940 een detentiekamp ingericht. Vanuit Noord-Frankrijk werden in totaal 1240 gevangenen naar Hoei gedeporteerd, veelal mijnwerkers die staakten vanwege de slechte omstandigheden die de Duitse bezetting met zich meebracht.

Daarnaast hebben nog circa 6000 Belgen en andere nationaliteiten hier opgesloten gezeten. Onder de gevangenen bevonden zich zo'n 100 vrouwen, die apart werden gehouden in één zaal. Een groot deel van de gevangenen werd afgevoerd naar concentratiekampen. 

In het fort zelf zijn minstens tien personen omgekomen vanwege de erbarmelijke omstandigheden. Daags voor de bevrijding, op de ochtend van 5 september 1944, werden al kleine groepen gevangenen vrijgelaten. Die middag ging de poort wijd open. Na de oorlog heeft het Belgische Ministerie van Justitie nog korte tijd (tot december 1946) een interneringskamp in het fort gehad. Daarna werd het als museum ingericht.

Het kasteel van Modave:

Het kasteel van Modave kwam van de 13e tot en met de 16e eeuw in bezit van de heer van Modave. Hierna kwam het eigendomsrecht in handen van de families Haultepenne en Saint-Fontaine.

Amper een eeuw later werd Jean-Gaspard Ferdinand de Marchin, een Frans bevelhebber, eigenaar van het kasteel. Zijn zoon, Ferdinand de Marsin, verwierp het eigendomsrecht en verhuisde naar Frankrijk.

In 1941 kocht de Compagnie Intercommunale Bruxelloise des Eaux het eigendom om de waterconstructies op het domein te beschermen. Vandaag de dag is het een museum.

De eerste nederzetting op de locatie van de huidige stad Hoei ontstond rondom een Romeins castrum op de rechteroever van de Maas. De oudste schriftelijke vermelding van Hoei dateert uit de 7e eeuw. Gedurende de vroege middeleeuwen ontwikkelde Hoei zich tot één van de belangrijkste steden langs de Maas.

Opgravingen hebben sporen aangetoond van onder andere metaalbewerking, leerlooierij, steen- en houtbewerking en wijnbereiding. In de 10e eeuw ontwikkelde zich rondom Hoei een graafschap, dat echter al vrij snel werd opgeslokt door het prinsbisdom Luik.

De maasstad kreeg al in 1066 stadrechten en was daarmee een van de eerste steden benoorden de Alpen. Gedurende de 13e en 14e eeuw bloeide de lakenindustrie. Midden in de stad lag op een heuvel het kasteel, dat in tijden van oorlog diende als verdedigingsbolwerk. Vanaf de 15e eeuw had de stedelijke economie sterk te lijden van de opeenvolgende oorlogen in het Maasland.

Sloop dreigt

In 1595 werd Hoei kortstondig door de Geuzen bezet tijdens de Inname van Hoei door Charles de Héraugière (dezelfde die de list met het Turfschip van Breda uitvoerde). De bisschop deed toen een beroep op Fuentes, deze stuurde meteen La Motte met een leger dat met behulp van burgers de stad belegerde en wist te ontzetten. In 1715 besloten de burgers van Hoei het kasteel, dat in de loop der eeuwen zovele belegeraars had aangetrokken, te slopen.

In 1818 echter werd in opdracht van Koning Willem I op dezelfde locatie een fort gebouwd. In de 19e eeuw profiteerde Hoei mee van de vroege industrialisatie in de omgeving van Luik. In Hoei waren onder andere tin- en papierfabrieken gevestigd. In de 20e eeuw deed de industriële teloorgang van Wallonië zich ook hier gevoelen.

Tegenwoordig levert het toerisme een belangrijke bijdrage aan de heropleving van de stad.